artLIVE – Saffron là loại gia vị đắt đỏ bậc nhất thế giới. Nó được mệnh danh là ‘vàng đỏ’ nhờ vào sự kỳ công trong quá trình thu hoạch, hương vị độc đáo, công dụng tuyệt vời với sức khỏe,…
Nguồn gốc lâu đời của saffron
Saffron có nguồn gốc từ nhụy hoa của cây nghệ tây (còn gọi là Crocus sativus). Nó được coi là một trong những loại gia vị lâu đời có giá trị nhất trên thế giới.
Saffron được đề cập đến trong các văn bản cổ có niên đại từ năm 1500 trước Công nguyên, bao gồm Kinh thánh và sách y học cổ của Trung Quốc. Những năm đầu xuất hiện, loại gia vị quý giá này đã được buôn bán khắp Á – Âu và được các vị vua, hoàng đế La Mã cũng như các pharaoh ưa chuộng nhờ vào công dụng tuyệt vời với sức khỏe.
Quy trình thu hoạch kỳ công
Bạn có biết rằng saffron không thể phát triển trong tự nhiên hoặc sinh sản nếu không có sự can thiệp của con người? Chính vì thế, quy trình trồng trọt và thu hoạch loại cây này đòi hỏi rất nhiều công sức của người nông dân.
Người ta cần phải thu hoạch 150.000 bông hoa nghệ tây mới có được 1kg saffron. Đặc biệt, quy trình này phải được thực hiện bằng tay thay vì sử dụng sự hỗ trợ từ máy móc. Người nông dân phải cần đến 40 giờ lao động để tạo ra 1kg saffron. Sự kỳ công này lí giải lí do vì sao saffron lại có mức giá đắt đỏ như vậy!
Iran – Thủ phủ của Saffron
Mỗi năm, có khoảng 250 tấn sợi nghệ tây được thu hoạch trên toàn cầu. Trung tâm của phần lớn hoạt động sản xuất loại gia vị này là Iran. Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), chỉ riêng đất nước Trung Đông này đã chiếm hơn 85% sản lượng saffron của thế giới.
Iran là vùng đất có khí hậu tương đối khô, nhiều nắng. Bên cạnh đó, người nông dân đất nước này có vốn kiến thức nông nghiệp sâu rộng nhờ được truyền qua nhiều thế hệ. Tất cả các yếu tố ấy trở thành điều kiện thuận lợi cho việc canh tác saffron.
Thang đo kiểm định chất lượng saffron
Sự kỳ công trong việc tạo nên saffron biến chúng trở thành loại gia vị được săn đón bậc nhất trên thế giới. Chính vì thế, việc đưa ra những quy tắc chung để thẩm định chất lượng của saffron là một điều cần thiết.
Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) đã thiết lập tiêu chuẩn chung ISO 3632 để xác định độ tinh khiết của saffron. Trong đó, saffron được chia thành 3 cấp độ chất lượng từ cao xuống thấp.
Chỉ số hàm lượng dược chất có trong saffron càng cao chứng tỏ chất lượng saffron càng tốt. Chúng sẽ được kiểm chứng về độ đậm màu (strength colouring) được tạo ra từ chất crocin, vị đắng đặc trưng (flavour strength) do chất picrocrocin tạo nên và mùi thơm (aroma strength) từ chất safranal.
Sức quyến rũ từ hương vị độc đáo
Loại gia vị đắt tiền này có vị cay nồng của đất kết hợp cùng chút hương trái cây, mật ong hoặc hoa. Hương vị độc đáo có phần khó tả cũng như màu sắc vàng hấp dẫn của nhụy hoa nghệ tây là do các chất hóa học safranal và picrocrocin mang lại.
Chính nhờ sự hấp dẫn trong hương vị của saffron, chúng được sử dụng trong việc chế biến món ăn từ lâu đời. Tuy đến từ Trung Đông nhưng nhụy hoa nghệ tây được sử dụng phổ biến trong ẩm thực toàn cầu, từ Địa Trung Hải, châu Á đến châu Âu. Saffron thường được sử dụng trong các món ăn có nhiều chất lỏng, như cơm risotto (Ý), vì quá trình đun nhỏ lửa sẽ giúp giải phóng trọn vẹn hương vị của nó.
Mất dần hương thơm theo thời gian
Saffron, tương tự như các loại gia vị và thảo mộc khác, có đặc tính nhạy cảm với ánh sáng. Chính vì thế, chúng cần được bảo quản nơi kín gió, mát và tối.
Tuy saffron sẽ không bị hỏng nhưng chúng sẽ mất dần hương vị theo thời gian nếu không được bảo quản đúng cách. Nếu muốn trữ saffron để sử dụng dần, bạn có thể bảo quản trong tủ đông để bảo quản chất lượng của chúng.
Liều thuốc tuyệt vời từ tự nhiên
Saffron rất giàu các hợp chất như crocin và safranal, có tác dụng chống oxy hóa mạnh. Loại gia vị này có thể giúp cải thiện tâm trạng, thậm chí hỗ trợ cho các bệnh nhân mắc trầm cảm.
Bên cạnh đó, saffron có thể giúp điều trị các triệu chứng tiền kinh nguyệt, chẳng hạn như khó chịu, đau đầu, lo lắng,… Đặc biệt, saffron đã được chứng minh là làm kiềm chế cảm giác thèm ăn, từ đó hỗ trợ quá trình giảm cân.
Loại saffron giá trị nhất thế giới
Tuy Iran được coi là thủ phủ của saffron nhưng loại saffron được coi là chất lượng nhất thế giới lại được trồng tại thung lung Kashmir (Ấn Độ) – nơi nằm ở độ cao 1.600 mét so với mặt nước biển.
Saffron Kashmir có chứa hàm lượng crocin cao, đạt 8,72%, trong khi lượng crocin tương tự trong nghệ tây của Iran là 6,82%. Không chỉ là chất có đặc tính chữa bệnh hiệu quả, crocin còn quyết định sắc độ đậm nhạt của saffron. Chính vì thế, saffron Kashmir gây ấn tượng với màu sắc đậm hơn hẳn những loại khác.
Từ lâu, saffron Kashmir đã trở thành đại diện cho di sản văn hóa phong phú của thung lũng Kashmir. Sau khi được cấp thẻ Chỉ dẫn Địa lý (GI) – dấu hiệu dùng để chỉ nguồn gốc địa lý của sản phẩm, saffron Kashmir nhanh chóng tăng giá và chạm mốc 3 vạn Rupee/kg (xấp xỉ 9 triệu đồng/kg). Nó đã trở thành gia vị đắt đỏ nhất Ấn Độ, được mệnh danh là “vàng đỏ” với giá trị đắt hơn cả bạc ở quốc gia tỉ dân này.
Tham khảo:
BBC News
The Times of India
Food & Beverage Trade Show in Asia
Iran Chamber of Commerce, Industries, Mines and Agriculture
ISO – International Organization for Standardization
DNA India
Masterclass
National Geographic
