Sotheby’s đấu giá bộ sưu tập tranh Việt của Hoàng thân Bửu Lộc tại Pháp

Annie Nguyen

|

10:45 26/10/2023

Share

artLIVE – Tháng 11, Sotheby’s tổ chức một phiên đấu giá bộ sưu tập của Hoàng thân Bửu Lộc tại Paris. Tại đây, những tác phẩm nghệ thuật Việt Nam nổi tiếng lần đầu tiên được mang ra trưng bày. 

Buổi đấu giá bộ sưu tập của Hoàng thân Bửu Lộc sẽ được diễn ra vào ngày 7-11, mang tên Magnificent and Regality – Sự tráng lệ và vương giả. Trước khi diễn ra buổi đấu giá, bốn ngày triển lãm dành công chúng về bộ sưu tập sẽ được diễn ra tại phòng trưng bày của Sotheby’s Paris ở Pháp, từ ngày 3 đến ngày 6-11. 

Ông Pierre Mothes – Phó Chủ tịch Sotheby’s Paris đã chia sẻ như sau: “Bộ sưu tập lần này được ví như chén thánh của nền nghệ thuật Việt Nam, thể hiện phần nào nguồn gốc và lịch sử hoàng gia đáng nhớ, bối cảnh phong phú đằng sau các tác phẩm, cũng như sự hội tụ độc đáo của một số tên tuổi vĩ đại nhất thời École de Paris. Các bức tranh đồng loạt kể lại một câu chuyện vượt khỏi giới hạn của thẩm mỹ: nói lên mối quan hệ giữa người bảo trợ và nghệ sĩ, thể hiện sự kết hợp giữa văn hóa phương Đông và phương Tây, đồng thời cho thấy niềm đam mê thực thụ trong việc trau dồi nghệ thuật”

hoang_than_buu_loc

Hoàng thân Bửu Lộc cùng con trai ông Jean-François Nguyễn, năm 1960
.

Nhà bảo trợ nghệ thuật Việt Nam tại Pháp

Hoàng thân Bửu Lộc là em họ của Hoàng đế Bảo Đại, ông sinh vào ngày 22-8-1914 tại Huế. Là hậu duệ của Hoàng đế Minh Mạng, Hoàng tử Nguyễn Phúc Bửu Lộc nắm giữ trong tay trọng trách chính trị cao cả, trong đó có việc chuẩn bị Hiệp định Geneva năm 1954 cho nền độc lập của Việt Nam. 

Sau Hiệp định Geneva, ông rời bỏ chính trường và chuyển đến Pháp. Tại Paris, ông kết hôn và bắt đầu xây dựng gia đình riêng của mình. Hoàng thân Bửu Lộc bắt đầu quan tâm đến các tác phẩm nghệ thuật Việt Nam vào những năm 1940, khi ấy ông khoảng 30 tuổi. Ông phát triển bộ sưu tập của mình trong những thập kỷ tiếp theo và đặc biệt bị thu hút bởi các tác phẩm đến từ những danh họa Việt Nam như Lê Phổ, Vũ Cao Đàm, Nguyễn Tường Lân… 

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
Hoàng thân Bửu Lộc bắt đầu quan tâm đến các tác phẩm nghệ thuật Việt Nam vào những năm 1940.

Hoàng thân Bửu Lộc yêu thích những tác phẩm của một họa sĩ Việt Nam ít được biết đến hơn là một họa sĩ nổi tiếng phương Tây. Điều đó cho thấy, ông gắn bó sâu sắc với tinh thần và tâm thức Việt Nam. Trong mọi trường hợp, ông luôn tìm cách biến hóa cho cuộc sống của bản thân và gia đình được bao quanh bởi các tác phẩm nghệ thuật. 

Jean-Francois Nguyen, con trai của Hoàng thân Bửu Lộc chia sẻ: “Cha tôi không sưu tập nghệ thuật chỉ để cất vào két sắt. Canard et Lotus – một tác phẩm từ những năm 1930 mà Lê Phổ coi là lớn – được treo ở giữa phòng ăn trong căn hộ ở Paris của chúng tôi. Chúng tôi suy ngẫm về nó trong giờ ăn, ngồi trên những chiếc ghế do Lê Phổ thiết kế. L’Heure du thé và Les Iris bleus – được treo tại căn hộ của chúng tôi ở Cannes, vì cách phối màu tươi sáng của chúng phù hợp hơn với bầu không khí của vùng Riviera thuộc Pháp”.

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
“Cha tôi không sưu tập nghệ thuật chỉ để cất vào két sắt” – Jean-Francois Nguyen, con trai của Hoàng thân Bửu Lộc chia sẻ.

Những bức tranh nổi tiếng xuất hiện trong buổi đấu giá

Family Tea Time (Lê Phổ) – ước tính € 120,000 đến 180,000

Bức tranh Tiệc trà của Lê Phổ có một bố cục phức tạp, được vẽ bằng bảng màu rực rỡ, vui tươi. Tác phẩm mô tả khung cảnh gia đình đắm mình dưới ánh nắng ấm áp của buổi chiều trong khu vườn, cùng nhâm nhi tách trà. 

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
Tiệc trà bao gồm các chủ đề cũng như thể loại nổi tiếng nhất trong sự nghiệp của Lê Phổ.

Tiệc trà thể hiện sự tôn vinh truyền thống và lối sống Việt Nam lâu đời của họa sỹ. Người nghệ sỹ không chỉ lồng ghép các chi tiết đồ vật như tà áo dài, bàn sơn mài đỏ, đồ sứ trắng xanh vào bố cục mà còn biểu trưng được nét đẹp văn hóa Việt Nam. Tiệc trà bao gồm các chủ đề cũng như thể loại nổi tiếng nhất trong sự nghiệp của Lê Phổ: những khu vườn ngoài trời, những bông hoa tĩnh vật và dáng vẻ của nhân vật. 

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
Tiệc trà thể hiện sự tôn vinh truyền thống và lối sống Việt Nam lâu đời của họa sỹ. 

Bức tranh thể hiện người phụ nữ mặc áo dài vàng, vừa uống trà vừa tựa vào chiếc bàn sơn mài truyền thống. Trên bàn được điểm thêm hoa tulip và hoa chuông canterbury. Mặt phẳng của tác phẩm được phủ một phông nền màu vàng rực, không có đường chân trời, tạo ra cảm giác các nhân vật dường như bị bao phủ trong một vườn cây ăn trái nối dài đến vô tận. 

Mandarin Ducks and Lotus (Lê Phổ) – ước tính € 350,000 đến 500,000

Đây là một kiệt tác tranh lụa cực kỳ hiếm được vẽ vào giai đoạn mà sự nghiệp của Lê Phổ đạt tới đỉnh cao. Ông ưa chuộng vẽ tranh trên vải pongee Nhật Bản, sử dụng bột màu và mực vẽ làm chất liệu chủ đạo. 

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
Bức tranh Vịt và sen đầy chất thơ của họa sỹ Lê Phổ.

Vịt và sen miêu tả khung cảnh một cặp vịt bơi quanh hoa sen, con có màu lông đỏ thẫm là con đực, con cái có một bộ lông xám. Vịt Mandarin mang biểu tượng của tình yêu và sự thủy chung trong truyền thống Trung Hoa, vì loài chim này được biết đến là chỉ bắt cặp một lần duy nhất trong vòng đời. Hoa sen chiếm một phần lớn bên trái của bức tranh, trong văn hóa Việt Nam cũng như trong tinh thần văn học Phật giáo, hoa sen tượng trưng cho sự thuần khiết và thanh thản. Bên cạnh đó, hoa sen còn được xem như là quốc hoa của Việt Nam, dùng để thể hiện sự kiên cường và ý chí của dân tộc Việt – “gần bùn nhưng chẳng hôi tanh mùi bùn”. 

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
Hoa sen thể hiện sự kiên cường và ý chí của dân tộc Việt.

Với nét vẽ nhẹ nhàng và tinh xảo, Lê Phổ đã làm cho tác phẩm trở nên rực rỡ tinh tế về kết cấu và màu sắc. Vẻ sang trọng nhẹ nhàng của tác phẩm thể hiện tầm cao mới của sự tinh tế trong nghệ thuật.

Lady with the veil (Lê Phổ) – ước tính € 300,000 đến 500,000

Là một kiệt tác đầy mê hoặc và tinh tế, Thiếu nữ choàng khăn như một hình ảnh thu nhỏ của kỹ thuật bậc thầy vô song của Lê Phổ trong việc xử lý chất liệu, cũng như khả năng thể hiện tính nữ một cách đáng kinh ngạc. 

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
Thiếu nữ choàng khăn như một hình ảnh thu nhỏ của kỹ thuật bậc thầy vô song của Lê Phổ.

Bức họa nổi bật với hình ảnh cô gái trong tà áo dài truyền thống, bố cục chân dung trong tác phẩm này làm gợi nhớ đến những bức tranh cổ điển từ thời Phục Hưng. Thiếu nữ choàng khăn mang một motif xuất hiện thường xuyên trong các tác phẩm của họa sỹ, tượng trưng cho sự thuần khiết và bộc lộ tính nữ. Những đường nét vô cùng thanh tú, không bị gò bó. Hình ảnh mờ ảo của chiếc khăn lụa trên đầu tương phản với chiếc khăn đục quanh vai cô gái đã bộc lộ được sức nặng trong bố cục. 

Mother and daughter with Iris (Lê Phổ) – ước tính € 80,000 đến 120,000

Một khung cảnh yên bình, nhàn nhã được khắc họa bằng những gam màu tươi sáng, mê hoặc, Mẹ và con là minh chứng cho tầm nhìn nghệ thuật và sự biến đổi phong cách vượt trội của Lê Phổ. 

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
Tác phẩm Mẹ và con.

Ảnh hưởng của chủ nghĩa Hậu Ấn tượng, Lê Phổ đã phát triển những ngôn ngữ về hình ảnh của riêng mình, tạo nên bước đột phá mới trong việc sử dụng ánh sáng và màu sắc. Họa sỹ ưa chuộng những hình tượng phụ nữ Việt Nam được cách điệu, lý tưởng hóa bằng những nét vẽ mang kết cấu hết sức táo bạo. Từ đó, ông ghi lại một cái nhìn lãng mạn về cảnh quan, cuộc sống của gia đình hiện đại. 

Liliums (Vũ Cao Đàm) – ước tính € 150,000 đến 250,000

Mang vẻ đẹp sang trọng và mê hoặc, Liliums là một kiệt tác lụa được vẽ trong thời kỳ đỉnh cao sự nghiệp của Vũ Cao Đàm. Bức họa mang lại cho người thưởng lãm một cảm giác yên bình đến mê hoặc qua việc sử dụng màu sắc hài hòa, nét vẽ nhẹ nhàng và điêu luyện của người họa sỹ. 

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
Liliums là một kiệt tác lụa được vẽ trong thời kỳ đỉnh cao sự nghiệp của Vũ Cao Đàm.

Chất liệu lụa mờ giúp nâng cao chất lượng không khí trên nền màu nâu sẫm. Vũ Cao Đàm sử dụng bảng màu tinh tế gồm màu trắng, hồng bong bóng và xanh lá cây mềm mại để làm nổi bật những bông hoa và màu xanh đậm để vẽ lá và cành. 

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
Hoa Lilium gắn liền với sự thuần khiết, ngây thơ và tái sinh. 

Lilium là loài hoa yêu thích của Vũ Cao Đàm. Nó thường gắn liền với ý nghĩa tái sinh, sự thuần khiết và ngây thơ. Trong Thiên Chúa giáo ở phương Tây, hoa Huệ hoặc hoa Lilium được liên kết với hình ảnh Đức Trinh Nữ Maria. Còn đối với văn hóa Trung Quốc, loài hoa này đại diện cho tình yêu, thường được dùng như quà tặng trong đám cưới. 

Cockfight (Vũ Cao Đàm) – ước tính € 150,000 đến 250,000

Chọi gà đã thể hiện nét tiêu biểu của Vũ Cao Đàm. Phong cách của ông là kết quả của sự giao thoa giữa hình thức và quan niệm của nghệ thuật phương tây – Trung Quốc. Sự tươi sáng về màu sắc trong Chọi gà là đại diện cho bút họa của họa sĩ làm việc trong những năm đầu ở miền nam nước Pháp.

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
 Những trận chọi gà biểu trưng cho lòng can đảm, sức mạnh và danh dự.

Bức tranh thể hiện hình ảnh hai con gà trống đang chọi nhau. Có thể thấy, Vũ Cao Đàm khắc họa vô cùng chi tiết sự khốc liệt của cuộc chiến thông qua những chiếc lông rơi trên mặt đất. Sự dũng cảm và tư thế khoe khoang của những chú gà trống được hiển thị bằng các nét vẽ cứng cáp, trong khi phần tối tông màu xanh lá cây của nền làm nổi bật màu đỏ tươi của bộ lông lộng lẫy, sống động như thật.

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
Sự tươi sáng về màu sắc trong Chọi gà là đại diện cho bút họa của họa sĩ làm việc trong những năm đầu ở miền nam nước Pháp.

Gà trống là chủ đề động vật được Vũ Cao Đàm được yêu thích. Vì theo họa sỹ, gà trống được coi là tượng trưng cho lòng dũng cảm, sự tự tin và tinh thần nam tính, mạnh mẽ. Chọi gà là một trò tiêu khiển truyền thống ở Việt Nam và lịch sử của nó ở đất nước có thể được truy nguyên từ hàng ngàn năm trước. Những trận chọi gà biểu trưng cho lòng can đảm, sức mạnh và danh dự. Thông qua tác phẩm này, người nghệ sĩ mang đến cho người xem một cái nhìn cửa sổ vào văn hóa Việt Nam và một minh họa về giá trị của xã hội Việt Nam.

Repose (Nguyễn Tường Lân) – ước tính € 150,000 đến 250,000

Nguyễn Tường Lân được coi là một trong tứ bảo vật quốc gia của nghệ thuật hiện đại Việt Nam, một nhóm được gọi là “nhất Trí, nhì Vân, tam Lân, tứ Cẩn” (Nguyễn Gia Trí, Tô Ngọc Vân, Nguyễn Tường Lân và Trần Văn Cẩn). 

Với tựa đề Người phụ nữ ngồi, bức tranh mô tả một thiếu nữ trong tà áo dài màu vàng – trang phục truyền thống của Việt Nam, hiện được lưu giữ trong bộ sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Quốc gia Việt Nam tại Hà Nội. 

dau_gia_tranh_viet_nam_cua_hoang_than_buu_loc
Nguyễn Tường Lân sử dụng những đường nét mềm mại để phác thảo hình dáng và một bảng màu hạn chế với độ bóng tinh tế.

Họa sỹ sử dụng một bối cảnh mới, cho người xem cái nhìn thoáng qua về khoảnh khắc riêng tư. Trong đó, một người phụ nữ mặc áo dài ngồi bắt chéo chân, thanh thản và điềm tĩnh, đối diện trực tiếp với người xem. Nguyễn Tường Lân sử dụng những đường nét mềm mại để phác thảo hình dáng và một bảng màu hạn chế với độ bóng tinh tế. 

Mặc dù danh tính của người phụ nữ trong bức tranh vẫn chưa được xác định, nhưng rất có thể cô ấy chính là người mẫu đã truyền cảm hứng cho trang bìa tạp chí Ngày Nay số 30 năm 1936. Cô ấy có thể là một nàng thơ quan trọng trong cuộc đời nam họa sỹ. 

Nguồn và Ảnh: sothebys