artLIVE – Bảo tàng Nghệ thuật Quang San có bộ sưu tập hơn 1.300 tác phẩm; không chỉ mở cửa để nghệ thuật đến gần hơn đến công chúng, mà những nhà sáng lập còn mong muốn tạo nền móng phát triển cho thế hệ mai sau.
Sau quá trình hơn 20 năm thu thập 1.300 tác phẩm nghệ thuật, người sáng lập nhận thấy nếu tác phẩm chỉ gói gọn trong không gian nhỏ hẹp để thụ hưởng mang tính cá nhân và gia đình thì khó có nhiều người yêu thích được chiêm ngưỡng. Vì vậy, ông Nguyễn Thiều Quang – chủ nhân của bộ sưu tập đã quyết định thành lập Bảo tàng nghệ thuật Quang San để phục vụ nhu cầu thưởng lãm nghệ thuật của công chúng.
Tên của Bảo tàng bắt nguồn từ việc ghép từ ‘Quang’ trong Nguyễn Thiều Quang và tên người mẹ kính yêu của ông là bà Nguyễn Thị San để ra ‘Quang San’ hay còn có nghĩa là ‘núi sáng’ trong chữ Hán. Với diện tích hơn 2000 mét vuông trong một căn biệt thự nhìn ra sông Sài Gòn, Bảo tàng hứa hẹn là nơi diễn ra các cuộc gặp gỡ ý nghĩa với lịch sử, nghệ thuật, kiến trúc và thiên nhiên Việt Nam.
Khi đến tham quan triển lãm “Họa Duyên Tương Ngộ” đang diễn ra tại khuôn viên bảo tàng, artLIVE đã có dịp trò chuyện cùng anh Nguyễn Thiều Kiên – Giám đốc Điều hành Bảo tàng nghệ thuật Quang San.
artLIVE: Chào anh, artLIVE vừa nghe chia sẻ từ nhà sưu tập Lê Quang Vinh (Phạm Lê Collection) rằng, họ chọn Bảo tàng mình làm không gian triển lãm bộ sưu tập gồm tranh lụa, sơn mài, ký họa của họa sĩ Trần Phúc Duyên do phòng trưng bày nhiệt độ và độ ẩm phù hợp, anh có thể chia sẻ thêm về khía cạnh này?
Nhiệt độ phù hợp để bảo quản tranh là trong khoảng 25-26 độ, độ ẩm rơi vào tầm 40–50% là vừa phải. Vì nếu khô quá thì lúc mình bê tranh ra vào sẽ ảnh hưởng đến chất lượng tranh rất nhiều. Nên bên anh giữ chuẩn nhiệt độ và độ ẩm như trên để bảo quản tranh tốt nhất.
Ảnh: artLIVE
Một trong những lý do tranh vận chuyển từ châu Âu về bị hư hỏng, tróc sơn thường là do thay đổi về thời tiết. Khi ở châu Âu không khí rất khô và lạnh, khi đóng thùng tranh cũng lưu lại không khí này. Khi về Việt Nam nếu mở thùng tranh ra ngay sẽ lập tức bị át hơi ẩm và ảnh hưởng đến chất lượng tranh.
artLIVE: Khi ông Thiều Quang quyết định thành lập Bảo tàng Nghệ thuật Quang San, ông đã nhận được sự ủng hộ từ những ai?
Ba của tôi đã sưu tầm tác phẩm nghệ thuật hơn 20 năm nên ý định mở bảo tàng của ông người nhà đã biết từ trước. Việc mở bảo tàng chỉ là vấn đề thời gian. Khi quyết định mở bảo tàng mọi người trong gia đình đều ủng hộ vì đây cũng là một việc tốt để lan tỏa giá trị nghệ thuật cho công chúng và chia sẻ để mọi người cùng chiêm ngưỡng những tác phẩm quý giá này.
artLIVE: Trong những bước đầu thành lập bảo tàng, mình có gặp phải những trở ngại gì không, thưa anh?
Thật ra là không gặp trở ngại gì cả. Hiện tại, phòng Di sản Văn hóa, Sở Văn hóa và Thể Thao hiện đang rất tích cực hỗ trợ việc thành lập những bảo tàng tư nhân; và Bảo tàng Nghệ thuật Quang San là bảo tàng nghệ thuật tư nhân đầu tiên tại Sài Gòn nên mọi người rất ủng hộ.
artLIVE: Ban đầu khi ba của anh sưu tầm các tác phẩm nghệ thuật, đó là do sở thích hay còn lý do sâu xa nào khác?
Ngày xưa, ba tôi làm kiến trúc nên đã có sẵn máu nghệ sĩ. Tuy nhiên, để bươn chải cuộc sống nên làm nghề khác. Mặc dù vậy, đam mê hội họa vẫn còn đó, nên cứ thấy tranh của họa sĩ vẽ trên phố, hoặc tranh ở các gallery đẹp sẽ mua về.
Dần dần thành thói quen và trở thành một nhà sưu tầm. Ông cũng đọc và tìm hiểu rất nhiều thông tin chuyên sâu về hội họa Việt Nam và Đông Dương để sưu tầm sao cho bộ sưu tập có sự tập trung nhất định. Do vậy, bộ sưu tập chỉ có tranh Việt Nam.
artLIVE: Mình còn nguồn động lực nào khác thôi thúc việc thành lập Bảo tàng không, thưa anh; bởi việc thành lập rồi vận hành không hề dễ dàng?
Không có nguồn động lực nào khác. Việc ba tôi thành lập bảo tàng chỉ thuần túy vì đam mê và mong muốn cho mọi người được xem tận mắt những bức tranh này để cảm thụ nghệ thuật rõ ràng hơn. Có rất nhiều họa sĩ trước đây chỉ được thấy những tác phẩm huyền thoại qua sách báo, nên họ đã rất thích thú khi được chiêm ngưỡng trực tiếp những bức tranh quý tại bảo tàng.
Ngoài những bài báo khi khai trương bảo tàng thì suốt hơn một tháng hoạt động, Bảo tàng không bỏ chi phí cho quảng cáo mà chỉ tập trung đăng tải thông tin lên website, Facebook và Instagram của Bảo tàng. May mắn là chúng tôi được rất nhiều người yêu nghệ thuật ủng hộ, chia sẻ để mọi người biết đến Bảo tàng Nghệ thuật Quang San nhiều hơn.
artLIVE: Vậy thực tế, bảo tàng không muốn khách đến vì thương mại mà để những tâm hồn yêu nghệ thuật tự chia sẻ, truyền miệng và biết đến?
Chúng tôi không muốn thu hút nhiều khách đến tham quan mà là muốn những người yêu thích tự đến thưởng lãm. Và những nhà sáng lập cũng muốn đi từng bước một, vì câu chuyện của bảo tàng sẽ là câu chuyện trăm năm. Nếu đông khách quá cũng không hay do khách tham quan sẽ dễ bị sao nhãng. Tôi muốn duy trì một không gian đủ tĩnh lặng để khách có thể tham quan và cảm thụ nghệ thuật một cách trọn vẹn.
artLIVE: Công chúng không tìm thấy thông tin về giá trị của hơn 1.300 tác phẩm nghệ thuật tại Bảo tàng. Lý do gì Bảo tàng không muốn công khai thông tin này?
Một phần là do Bảo tàng Nghệ thuật Quang San không bán tranh, chỉ bán vé để mọi người vào xem các tác phẩm. Những tác phẩm treo trên tường bảo tàng sẽ không bao giờ bán.
artLIVE: Thực tế không ít bảo tàng tư nhân trong phần thuyết minh, hướng dẫn sẽ cung cấp thông tin cho người xem là chủ bảo tàng đã bỏ ra số tiền bao nhiêu, vào năm nào để đem được hiện vật này về…
Bên tôi không làm vậy. Do chắc chắn Founder của bảo tàng đã chi trả để mang tranh về nhưng nói đã bỏ ra bao nhiêu cũng không để làm gì, mọi người đến đây để thưởng thức giá trị nghệ thuật chứ không phải những giá trị khác.
artLIVE: Anh có thể cho biết đường hướng hoạt động chủ yếu của Bảo tàng Nghệ thuật Quang San sắp tới?
Kế hoạch của tôi cũng chỉ để mọi hoạt động thuận theo tự nhiên. Số lượng tác phẩm lên đến 1.300 bức nên có thể từ bốn đến sáu tháng, bảo tàng sẽ thay đổi tranh được trưng bày theo các chủ đề riêng biệt như Nhà giáo, Thời kì kháng chiến chống Pháp, tranh của sinh viên trường Mỹ thuật Gia Định.
artLIVE: Hiện tại Bảo tàng đang trưng bày bao nhiêu tranh trong 1.300 tác phẩm, thưa anh?
Trước khi diễn ra triển lãm “Họa Duyên Tương Ngộ” thì Bảo tàng đang trưng bày 250 bức nhưng chưa có thông tin để mọi người đọc. Nên sau này sẽ giảm xuống còn khoảng 150 bức kèm thông tin cho khách tham quan hiểu sâu hơn về các tác phẩm. Trong triển lãm “Họa Duyên Tương Ngộ” đang có 3 bức tranh thuộc sở hữu của Bảo tàng Nghệ thuật Quang San.
artLIVE: Là người kế tục Quang San, anh có điều gì muốn nhắn nhủ với các bạn yêu nghệ thuật và đang quan tâm đến Bảo tàng Nghệ thuật Quang San không?
Như tôi đã nói, có một số tác phẩm bảo tàng bên tôi các bạn chỉ thấy được trên sách giáo khoa; hay rất nhiều người yêu thích nghệ thuật nhưng không biết phải tìm nơi nào để xem tranh. Cho nên nếu có thời gian, các bạn có thể hợp lại thành nhóm cùng đi bảo tàng cho vui. Đồng thời, cùng nhau học hỏi và cảm nhận phong cách của những họa sĩ tại Đông Dương. Thưởng lãm tận mắt những bức tranh của họa sĩ huyền thoại được lấy tên đặt cho đường như Nguyễn Gia Trí, những bộ tứ họa sĩ rất nổi bật thời bấy giờ.
artLIVE: Dạ, bản thân em cũng là người trẻ và bắt đầu quan tâm hơn về nghệ thuật, hứng thú với những hoạt động triển lãm, tham quan bảo tàng. Em tin rằng đây là tín hiệu đáng mừng…
Tôi nhớ thời tôi đi học thì các hoạt động như đi bảo tàng, triển lãm rất hiếm. Do khi ấy nghệ thuật chưa thật sự được quan tâm và trân trọng như hiện nay. Bây giờ, giới trẻ đã quan tâm nghệ thuật nhiều hơn, các bạn nghệ sĩ trẻ đã có nhiều tác phẩm rất hay.
Nhân đây, tôi cũng muốn chia sẻ thêm, ngoài những tác phẩm thời Đông Dương thì bảo tàng cũng có những tác phẩm mới ra đời vào năm 2022, 2023. Bảo tàng cũng có không gian ngồi cà phê cho khách thư giãn và thảo luận sau khi tham quan.
Ngoài mục đích chia sẻ bộ sưu tập tranh cho mọi người cùng xem, bảo tồn những giá trị nghệ thuật lâu năm thì Bảo tàng nghệ thuật Quang San cũng có mục đích hỗ trợ phát triển cho thế hệ sau bằng những hoạt động bổ ích như workshop, art talk, thảo luận về nghệ thuật.
Bảo tàng Nghệ thuật Quang San từng tổ chức workshop cho những bạn nhỏ. Buổi sáng, các bạn sẽ chọn một góc thấy đẹp nhất trong bảo tàng để vẽ vào. Đến trưa, sẽ tham quan hết ba tầng của bảo tàng và nêu cảm nhận về bức tranh mình thích nhất. Khi trẻ em được tiếp cận nghệ thuật từ sớm, thì giá trị bên trong của các em cũng sẽ được bồi dưỡng. Bảo tàng nghệ thuật Quang San Không chỉ bảo tồn những giá trị lịch sử mà còn là nơi hỗ trợ, thúc đẩy sự phát triển cho những thể hệ sau.
Cảm ơn những chia sẻ của anh Nguyễn Thiều Kiên. artLIVE mong rằng Bảo tàng nghệ thuật Quang San sẽ được nhiều bạn trẻ yêu nghệ thuật biết đến và hoàn thành tốt sứ mệnh mang những giá trị nghệ thuật đến gần hơn với công chúng, củng cố tình yêu nghệ thuật cho những thế hệ trẻ.
Thông tin
Bảo tàng Nghệ thuật Quang San
Địa chỉ: 189B/3 Nguyễn Văn Hưởng , P. Thảo Điền, TP. Thủ Đức, TP.HCM.
Thời gian mở cửa: 9:00 – 16:00 (Thứ ba – Chủ nhật)
