artLIVE – Những con hẻm nghệ thuật Mural (Art Alley) là nơi các nghệ sĩ đường phố thỏa thuê phô bày suy nghĩ và góc nhìn của mình về các hiện tượng xã hội trước công chúng. Từ một ‘vấn nạn’ gây tranh cãi trong quá khứ, các con hẻm dần ‘chuyển mình’ thành điểm nhấn thu hút khách du lịch của thành phố.
Mural và màn lột xác ngoạn mục của các con hẻm nghệ thuật
Đô thị hoá đã và đang diễn ra với tốc độ nhanh đến chóng mặt, nhất là tại các thành phố lớn như New York, Manchester, Toronto, hoặc Ghent. Mỗi phút trôi qua, đâu đó trên thế giới lại có các tòa nhà cao chọc trời mọc lên dần che khuất những căn nhà cũ kỹ xung quanh, tạo nên những con hẻm có phần chật hẹp.
Trở về vài thập niên trước, những con hẻm ẩm thấp này được xem như các bãi rác công cộng hoặc nơi tụ tập ưa thích của bọn tội phạm. Tuy nhiên, sau khi nghệ thuật đường phố nở rộ, các hoạ sĩ đã tận dụng các con hẻm làm “khung tranh” cho kiệt tác của mình, từ đó khoác lên chúng một diện mạo mới.
Trên những bức tường xi măng xám đen hoặc gạch nung loang lổ rêu xanh nhanh chóng được phủ đầy bởi những chữ viết Graffiti sặc sỡ hoặc các bức tranh biếm hoạ Mural khoa trương, hài hước. Chủ đề của những tác phẩm nghệ thuật này chủ yếu xoay quanh các hiện trạng xã hội đáng lên án, phong trào đấu tranh giành nhân quyền nên chúng có phần “gai mắt” và gây tranh cãi.
Theo thời gian, dân phong dần cởi mở hơn, chính quyền và người dân đã có cái nhìn khác về các con hẻm nghệ thuật, xem chúng như một phần của thành phố. Về mặt kinh tế, các con hẻm Mural độc đáo này cũng góp phần thu hút lượng lớn khách du lịch đến “check-in” mỗi năm.
Con hẻm nghệ thuật Haus Schwarzenberg Street Art Alley, Đức
Đi về phía Bắc của thành phố Berlin, Đức bạn sẽ tìm thấy con hẻm nghệ thuật Haus Schwarzenberg nép mình trong khu phức hợp Hackeschen Höfe cạnh quảng trường Hackescher Markt.
Ngay khi đặt chân đến con hẻm, đập vào mắt người xem là những bức tranh Mural cỡ lớn với những khối màu neon hồng, vàng, xanh lá đan cài cũng những hình thù có phần kỳ dị. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ dễ dàng tìm thấy các dòng văn bản táo bạo được viết dưới dạng Graffiti phản ảnh sâu sắc “cái hồn” của nghệ thuật đường phố Berlin: nổi loạn và sớm nở tối tàn.
Hầu như mỗi tuần, các tác phẩm trên đều được vẽ thêm vào, chỉnh sửa, hoặc thay thế bởi những hoạ sĩ trẻ tuổi, thổi một luồng sinh khí mới cho con hẻm nghệ thuật này.
Đồng thời, nơi đây cũng sẽ bảo tồn những tác phẩm của các hoạ sĩ Graffiti nổi tiếng như El Bocho, Miss Van, Stinkfish, và Otto Schade. Một trong số đó có thể kể đến bức chân dung Anne Frank của nghệ sĩ Jimmy C vẫn còn được gìn giữ nguyên vẹn tại con hẻm nghệ thuật Haus Schwarzenberg.
Con hẻm nghệ thuật Bukit Bintang, Malaysia
Quận Bukit Bintang là một trong số các quận trung tâm của thành phố Kuala Lumpur, Malaysia gồm nhiều trung tâm thương mại cao cấp, nhà hàng fine-dining, và khu ẩm thực đường phố trứ danh.
Sầm uất và đông đúc là vậy, nhưng các con hẻm tại quận Bukit Bintang trước đây từng là “khu ổ chuột” của bọn côn đồ, khắp nơi đều là rác rưởi và chất thải sinh hoạt. Đến năm 2010, toà thị chính thành phố Kuala Lumpur đã quyết định khởi động dự án nghệ thuật đường phố nhằm mang lại diện mạo mới cho những con hẻm này.
Kể từ đó, các con hẻm Bukit Bintang nối liền với tuyến đường trung tâm được các nghệ sĩ đường phố ẩn danh lấp đầy bằng những bức tranh tường đầy màu sắc. Lấy cảm hứng từ vẻ đẹp thiên nhiên Malaysia trù phú, các bức hoạ Mural chủ yếu xoay quanh chủ đề rừng rậm, sông ngòi, và thế giới động vật hoang dã Đông Nam Á.
Nếu bạn có cơ hội đặt chân đến quốc gia giàu văn hoá này, bạn nhất định phải sải bước trên con hẻm nổi tiếng nhất quận Bukit Bintang với hình ảnh dòng suối được vẽ dưới mặt đường vô cùng chân thật.
Con hẻm nghệ thuật Bob Gasoi Memorial Art Alley, Ấn Độ
Bob Gasoi sinh năm 1931 tại New York, Mỹ là một nghệ sĩ tài năng tốt nghiệp ngành Advancement of Science and Art (Ngành khoa học và nghệ thuật tiến bộ – tạm dịch) tại Cooper Union.
Chịu nhiều ảnh hưởng của phong trào phản đối chiến tranh trong thập niên 60, phong cách nghệ thuật đường phố của ông đa phần hướng đến khát khao hòa bình cho nhân loại. Ngoài ra, Bob cũng mượn hình tượng của thành Rome và kiến trúc phục hưng làm “nàng thơ” cho các tác phẩm của mình.
Con hẻm nghệ thuật Bob Gasoi tọa lạc ở một góc khuất trên phố Thương Mại, thuộc thị trấn Provincetown, Ấn Độ. Ý tưởng sử dụng nghệ thuật Mural để trang hoàng cho con hẻm này bắt nguồn từ một cửa hàng bán đồ lưu niệm mang tên Shop Therapy vào năm 1988.
Khi Hội đồng thành phố khuyến cáo các các cửa hàng hãy bố trí biển hiệu thông báo đóng cửa vào mùa đông, Ronny Hazel, ông chủ của Shop Therapy nảy ra ý định thuê Bob Gasoi vẽ chúng lên tường. Ông yêu cầu các hình vẽ phải thật táo bạo, phá cách, vượt ra khỏi các khuôn khổ truyền thống nhằm thể hiện được cá tính của Shop Therapy.
Kể từ đó, nghệ thuật đường phố đã “xâm chiếm” mọi ngóc ngách của con hẻm. Từ tranh biếm hoạ các câu chuyện cổ tích đến các tác phẩm điêu khắc bằng kim loại bắt đầu xuất hiện nhiều hơn.
Con hẻm nghệ thuật Cat Alley, Anh
Trước khi được biết đến với biệt danh hiện tại, địa danh này chỉ là một con hẻm nhỏ mang tên Dean Court dẫn đến thư viện Manchester. Theo một tấm bia kỷ niệm ghi lại, trong một lần tình cờ trông thấy trận hỗn chiến giữa hai con mèo hoang, người đàn ông tên C.T. Durgin đã lấy tên Cat Alley đặt cho con hẻm.
Cat Alley tuy được biết đến từ khá sớm nhưng vẫn chỉ là một con hẻm rất đỗi bình thường. Mãi cho đến năm 2009, một người dân địa phương đã xin được giấy phép từ chính quyền cho phép vẽ ba bức tranh Mural về mèo lên tường với mục đích gây quỹ.
Tiếp nối theo truyền thống đó, vào năm 2011, một nhóm họa sĩ địa phương đã hợp tác với nhau “lấp kín” hai bên tường gạch bằng những hình vẽ mèo ngộ nghĩnh, biến Cat Alley thành một phòng triển lãm tranh ngoài trời. Những chú mèo được vẽ theo nhiều phong cách hoạt hình và chủ đề khác nhau từ ca hát nhảy múa đến mặc vest làm việc trong văn phòng.
Con hẻm nghệ thuật Graffiti Alley, Canada
Con hẻm nghệ thuật Graffiti Alley lọt thỏm trong lòng thành phố Toronto, Canada, nơi các loại hình nghệ thuật đường phố đã từng vấp phải nhiều ý kiến trái chiều.
Nằm ngay khu vực Quận thời trang với diện tích kéo dài khoảng khu phố, Graffiti Alley từng là nơi các họa sĩ đường phố “trái phép” gửi gắm các tác phẩm của mình. Đồng thời, con hẻm này cũng là “cái nôi” cho chiến dịch đấu tranh đòi quyền lợi của tổ chức Queen Street West Business Improvement Association. Graffiti Alley vẫn hoạt động “ngầm” cho đến khi nhận được sự công nhận hợp pháp của chính quyền vào năm 2011, trở thành cột mốc đánh dấu cho sự phát triển của nghệ thuật đường phố Canada.
Khi đích thân đến tham quan Graffiti Alley, bạn nhất định sẽ choáng ngợp trước những bức tranh Mural sống động trên lớp tường gạch nâu đỏ. Các họa sĩ đường phố nổi tiếng như Uber5000, Elicser, Poser, Skam, và Spud đều để lại tác phẩm của mình tại đây.
Con hẻm nghệ thuật Balmy Alley Murals, Mỹ
Balmy Alley Murals được biết đến như một bộ sưu tập các bức tranh tường độc đáo thuộc quận Mission, thành phố San Francisco. Con hẻm này nổi tiếng không riêng vì vẻ ngoài của các bức tranh mà còn nằm ở nội dung mà chúng truyền tải. Nơi đây được ví von như một “lăng kính vạn hoa” muôn màu, trần trụi soi chiếu mọi khía cạnh xã hội và chính trị của thành phố.
Trở về những năm đầu của thập niên 80, con hẻm này được các hoạ sĩ đường phố đương thời tận dụng làm nơi để “nói lên tiếng lòng” của mình. Họ vẽ lên những bức tranh Mural và viết lên những dòng chữ Graffiti đề cập đến vấn đề nhân quyền, làn sóng nhập cư, chỉnh trang đô thị, và bảo vệ môi trường. Sở hữu đường nét Graffiti mạnh mẽ, câu từ bén nhọn, cùng hình ảnh có phần phóng đại, con hẻm nghệ thuật Balmy Alley Murals đã đánh mạnh vào thị giác và tâm lý của đại chúng.
Tham khảo:
tripsavvy.com
ba-bamail.com
capecodxplore.com
forthepeoplecollective.org
atlasobscura.com
nhpr.org
