artLIVE – Vào ngày 29-3, triển lãm ‘Họa Chiêu Hồn’ của họa sĩ Phạm Trần Việt Nam chính thức được diễn ra, chào đón công chúng yêu thích nghệ thuật đến tham quan.
Triển lãm Họa Chiêu Hồn trưng bày 17 tác phẩm được sáng tác bằng chất liệu sơn dầu trên vải. Những tác phẩm được hoàn thành trong giai đoạn từ năm 2017 cho đến năm 2024.
Khi thưởng thức tranh vẽ của họa sĩ Phạm Trần Việt Nam, người xem có thể nhận ra những rung cảm của anh trước bối cảnh xã hội, trước những điều trần ai. Nam họa sĩ để mình chìm đắm và cuốn vào dòng chảy suy tưởng không ngừng về thời đại.
Phong cách hội họa của anh mang đậm màu sắc điêu khắc – khâu, thêu hoặc đắp nối những mảng toan vào với nhau. Sau đó, anh đục lỗ trên toan trước khi vẽ chúng.
Đôi nét về họa sĩ Phạm Trần Việt Nam
Họa sĩ Phạm Trần Việt Nam sinh ra tại Đà Nẵng và tốt nghiệp Trường Đại học Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh năm 2010. Theo đuổi lĩnh vực điêu khắc, tuy nhiên sau khi ra trường, nam họa sĩ lại tập trung thực hành với chất liệu sơn dầu trên toan vải.
Nhạc rock và trường phái Biểu hiện là hai yếu tố gây ảnh hưởng chủ yếu đến phong cách sáng tác của anh, chính vì vậy ở thời kỳ đầu, tạo hình trong các tác phẩm của họa sĩ thường gây cảm giác quằn quại, liên tưởng đến không gian nơi hỏa ngục. Anh chú tâm bóc tách từng góc tối, phẫn nộ và thô bạo của nội tâm con người.
Từ năm 2014, sau khi trải qua một giai đoạn khó khăn vì trầm cảm, Phạm Trần Việt Nam bắt đầu phá vỡ những niềm tin cũ mà bản thân đã từng tôn thờ, thể nghiệm việc cắt nát và tái cấu trúc toàn bộ tranh vẽ cũ. Những sáng tác của anh trao gửi thông điệp nhân văn từ lòng trắc ẩn và rung cảm của anh trước bối cảnh xã hội của đất nước.
Thực hành nghệ thuật đối với nam họa sĩ không chỉ dừng lại như một công việc, mà đó còn là sự phóng chiếu mạnh mẽ của căn bệnh tâm lý đeo bám dai dẳng, là “hành vi không thể cưỡng lại của trầm cảm”, có lúc dữ dội nhưng cũng có lúc kiên trì và nhẫn nại như thiền định.
Một số triển lãm và hoạt động tiêu biểu mà anh đã tham gia có thể kể đến như Dogma Prize (Heritage Space, Hà Nội , Việt Nam, 2017), Vietnam Eye (Trung tâm Văn hóa Ý, Hà Nội, Việt Nam, 2016), Mớ (APD Center for art Patronage and development, Hà Nội, Việt Nam, 2023), The oration for ten types of sentient beings / Văn tế thập loại chúng sinh, (The Factory Contemporary Arts Centre, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam).
Ngoài ra, anh có mặt tại Finalist of “APB Foundation Signature Art Prize 2018”, National Museum of Singapore và đạt giải Gold Award 2023 cuộc thi UOB Painting of the Year Viet Nam.
Cảm hứng về cái chết và những cơn ác mộng
“Cũng có kẻ mắc vào khóa lính,
Bỏ cửa nhà đi gánh việc quan,
Nước khe cơm ống gian nan,
Dãi dầu nghìn dặm lầm than một đời.
Buổi chiến trận mạng người như rác,
Phận đã đành đạn lạc tên rơi.
Lập lòe ngọn lửa ma trơi,
Tiếng oan văng vẳng tối trời càng thương.”
Văn tế thập loại chúng sinh – Nguyễn Du
Triển lãm Họa Chiêu Hồn của họa sĩ Phạm Trần Việt Nam lấy cảm hứng từ những câu chuyện chiến tranh, sự chết chóc, và ám ảnh của những cơn ác mộng. Nam họa sĩ đặt góc nhìn của bản thân dưới lăng kính hậu chiến, anh thổi những cảm xúc về lịch sử địa phương cũng như vướng mắc toàn cầu vào từng nét vẽ.
Vẻ đẹp cùng nỗi đau đớn của những xúc cảm “hậu chấn thương” sau chiến tranh của các tác phẩm đã dẫn dắt người xem chiêm ngưỡng muôn vàn trạng thái trong kiếp người: bất công, khổ ải và tràn đầy phiền não.
Chuỗi tác phẩm vẽ nên bức tranh ảm đạm về trạng thái bế tắc của xã hội đương đại. Có thể nói, đây tựa như bản tự truyện của những cảm xúc hỗn độn từ chính tác giả. Họa Chiêu Hồn hiện ra như một cái gương soi trực diện vào những góc khuất trong tâm hồn của họa sĩ.
Đối với anh, vẽ là khi anh có thể kết nối được với “sự tồn tại khác”, để mặc mình chìm đắm vào cõi hư vô để lắng nghe, cảm nhận hàng ngàn tiếng nói của những linh hồn phiêu bạt. Từ đó, vòng luân hồi chuyển tiếp của kiếp vô thường được làm nổi bật đầy đặc sắc: từ cõi hư vô nay trở lại thành hình thù rõ rệt.
Trên nền màu tối với gam xanh tím, xanh rêu, nâu, những quệt màu đỏ và vàng như nguồn năng lượng mới, Phạm Trần Việt Nam thỏa sức khám phá hành trình tìm tòi hình ảnh, tạo hình, giúp anh mở lòng và phóng khoáng hơn trong lối vẽ.
Thoát khỏi những ràng buộc truyền thống, anh phá vỡ khuôn khổ với những đường cắt xẻ, đục lỗ do chính tay mình tạo nên. Khung tranh không còn là giới hạn, cho phép anh bộc lộ cảm xúc hiện tại một cách tự do nhất.
Cảm xúc mà triển lãm Họa Chiêu Hồn thể hiện như một bản văn tế của chúng sinh nhưng không được viết bằng ngôn ngữ văn học, mà được chấm phá dưới ngôn ngữ của hội họa. Nó mang màu sắc tâm linh, mang âm hưởng của một niềm tin mãnh liệt, được kết nối sâu sắc với tâm hồn họa sĩ. Xem tranh của Phạm Trần Việt Nam, ta dễ dàng nhớ về những câu từ mà đại thi hào Nguyễn Du đã từng viết:
“Thương thay thập loại chúng sinh,
Hồn đơn phách chiếc lênh đênh quê người.
Hương khói đã không nơi nương tựa,
Hồn mồ côi lần lữa đêm đen…”
Văn tế thập loại chúng sinh – Nguyễn Du
Họa Chiêu Hồn cho phép người thưởng lãm suy ngẫm về những câu hỏi muôn thuở của kiếp nhân sinh: ý nghĩa của sự sống và cái chết, những tầng lớp phức tạp của con người trong bối cảnh xã hội hiện đại. Những bức họa độc đáo mang đến cho người xem góc nhìn sâu sắc về bản chất cuộc sống, khơi gợi lòng trắc ẩn và sự đồng cảm cho những kiếp người bất hạnh.
Triển lãm Họa Chiêu Hồn chào đón công chúng thưởng lãm đến hết ngày 29-6, từ thứ hai đến thứ bảy, tại không gian nghệ thuật Gallery – 22 Phạm Cự Lượng, Phường 2, Quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh.
Ảnh: 22 Gallery.
