artLIVE – Rượu Whisky sở hữu trên mình màu sắc nâu sẫm của mùa thu diệu kỳ cùng với hương vị quyến rũ, được làm từ hỗn hợp ngũ cốc lên men ủ trong thùng gỗ sồi
Câu chuyện về nguồn gốc
Để hiểu rõ về lịch sử của rượu Whisky thì trước tiên ta nên tìm hiểu về nơi tất cả được bắt đầu: nghệ thuật chưng cất. Quá trình này đã được thực hiện từ những năm 2000 trước Công nguyên, khi người dân ở Lưỡng Hà sử dụng kỹ thuật chưng cất để tạo ra chất thơm và nước hoa có mùi hương mạnh hơn. Từ thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên, người Hy Lạp mô tả cách chưng cất để biến nước biển thành nước uống.
Quá trình chưng cất được sử dụng trên khắp thế giới và có thể đã được sử dụng để sản xuất đồ uống có cồn trong một thời gian dài với độ phổ biến cùng sự tiến bộ trong quá trình này.
Từ năm 1100 đến năm 1300 sau Công nguyên, kỹ thuật chưng cất đã lan rộng tới Scotland và Ireland. Trong khi các nước châu Âu khác sử dụng rượu vang làm đồ uống để chưng cất rượu mạnh thì người Scotland và người Ireland đã chưng cất bia lúa mạch được gọi là “uisge beather” (nghĩa là “nước của sự sống”, trong tiếng Gaelic). Từ này dần được rút gọn thành “uisge” và cuối cùng được gọi là “whisky”.
Người Ireland đã thêm chữ “e” vào “whiskey” để phân biệt rượu từ Scotland vì vào những năm 1800, rượu của Scotland bị cho là kém chất lượng, Vì vậy, những người nhập cư Ireland đã mang những kiến thức về rượu Whisky và cách viết của mình đến Bắc Mỹ, chủ yếu là Hoa Kỳ. Đây cũng là lí do vì sao rượu Whisky ở Ireland và Mỹ có thêm chữ “e” trong khi rượu Whiskey ở Scotland và Canada chỉ đơn giản là “Whisky”. Ngoài ra rượu Whiskey còn được đặt các tên khác nhau như Bourbon, Rye hay Scotch.
Quy trình sản xuất rượu Whisky tiêu chuẩn
Để có thể làm ra một chai Whisky hảo hạng đúng chuẩn thì cần trải qua những quy trình sản xuất nghiêm ngặt. Với từng vùng cùng phương pháp, nguyên liệu khác nhau mà người ta có thể sản xuất ra những dòng rượu Whisky riêng biệt, mang đậm hương vị của từng vùng miền. Chung quy, hầu hết rượu Whisky có quy trình sản xuất giống nhau.
Bước 1: Malting
Nguyên liệu để sản xuất ra rượu Whisky là lúa mạch, ngô hoặc lúa mì hảo hạng sẽ được ngâm trong nước ấm từ hai đến ba ngày rồi trải xuống sàn để nảy mầm. Hạt này sẽ được xử lý đặc biệt để chiết xuất đường bên trong nó.
Ảnh: whiskyfoundation.com
Vào lúc này, hạt sẽ tự tiết ra một loại enzyme chuyển đổi tinh bột lúa mạch thành đường. Sau một khoảng thời gian, hạt sẽ được sấy khô trong lò với nhiệt độ lên đến 70ºC. Loại than bùn được sử dụng để nung lò sấy cùng thời gian sấy sẽ quyết định đến hương vị của rượu. Sau bước này, nguyên liệu lúa mạch ban đầu được gọi là “malting” (mạch nha).
Bước 2: Mashing
Nguyên liệu sau khi sấy sẽ được đem đi nghiền nát thành bột, sau đó cho vào khuấy trộn với nước ấm trong một thùng rượu lớn, gọi là “tun”. Đặc tính của nước cũng ảnh hưởng đến thành phẩm rượu cuối cùng.
Hỗn hợp bây giờ được gọi là “mash”, sau khi mạch nha và nước hòa tan, hỗn hợp sau cùng được gọi là “wort” (khi cô đặc lại).
Bước 3: Fermentation
Quá trình lên men khi “wort” được làm nguội về nhiệt độ khoảng 20ºC trong các bể chứa lớn bằng gỗ, gọi là “washbacks”). Sau đó “wort” sẽ được trộn với men rượu.
Quá trình này có thể mất từ 48 giờ đến 96 giờ, với thời gian lên men khác nhau dẫn đến một phổ hương vị rượu đa dạng. Dung dịch rượu trong giai đoạn này được gọi là “wash” với nồng độ cồn tương đối thấp khoảng 5 – 10% ABV.
Bước 4: Distillation
Hỗn hợp sau khi đã lên men sẽ được đem đi chưng cất. Quá trình chưng cất sẽ làm gia tăng nồng độ cồn của rượu và loại bỏ các thành phần dễ bay hơi. Hai loại nồi chưng cất rượu Whisky phổ biến là pot stills và column stills.
Rượu sau khi được chưng cất có nồng độ rất cao, vậy nên nhà sản xuất sẽ lọc công đoạn cuối để loại bỏ những phần không dùng được.
Bước 5: Maturation
Thành phẩm sau khi chưng cất sẽ được ủ trong thùng gỗ với thời gian ít nhất ba năm. Ở giai đoạn này, rượu khi kết hợp với hợp chất có trong thùng gỗ sẽ tạo cho rượu Whisky có hương vị và mùi thơm đặc trưng.
Mỗi năm chỉ có khoảng 2% chất lỏng rượu sẽ bị bay hơi tự nhiên, đó cũng là lí do vì sao rượu càng cổ thì càng đắt tiền và ngược lại. Khi rượu đã “đủ tuổi” với mức tối thiểu 40% ABV thì cũng là lúc chúng được đóng chai và cung cấp ra thị thường.
Sắc màu mùa thu của Whisky
Khi nhắc hương vị và màu sắc của Whisky, hình ảnh đầu tiên ta liên tưởng đến là mùa thu – mùa của sự chín muồi, khoảng thời gian để mọi người kiểm chứng lại thành quả của mình sau một mùa xuân tràn đầy sinh lực và một mùa hạ lao động miệt mài.
Mùa thu cũng là mùa thu hoạch của cây lúa mạch và những nguyên liệu khác để tạo nên dòng rượu Whisky, đây cũng là thời điểm để mở những chai rượu đầu tiên sau khoảng thời gian dài ủ trong những chiếc thùng rượu gỗ sồi cao cấp.
Thật không ngoa khi nói rằng rượu Whisky đã làm rất tốt vai trò của mình trong việc phản ánh và gợi nhớ về linh hồn của mùa thu với hương vị ngũ cốc cùng trái cây mọng nước thấm đậm, tạo cho người uống cảm giác như đang đi dạo trong khu rừng thu vàng đang dần thay lá hòa cùng mùi đất ẩm và đang từng bước trở về ngôi nhà làm từ gỗ sồi dễ chịu của mình.
Khi thưởng thức rượu Whisky, bạn sẽ tận hưởng được sự mãn nhãn từ những vỏ rượu sang trọng và vị rượu nồng ấm giữa thời tiết se lạnh của mùa thu, tiếp cho người uống một nguồn sinh lực tràn trề.
Whisky không chỉ là rượu, Whisky còn là sự trải đời. Mùa thu với sự chuyển mình nhanh nhất trong năm, khi con người cảm nhận được rõ ràng hơn những sầu muộn, những trải lòng khi ta dần tiến thêm một bước nữ trong cuộc đời.
Vì vậy, rượu Whisky sau khoảng thời gian ủ trong thùng gỗ sồi đã thấm đượm và hòa quyện cùng hương vị cua gỗ, mang lại sự trải đời, chiêm nghiệm cũng như sâu sắc hơn khiến người uống bị mê đắm bởi sự êm dịu này.
Thưởng thức Whisky
Để uống một ly Whisky đúng điệu, hãy rót một chút rượu ra ly, lắc nhẹ rồi đưa lên mũi một khoảng tương đối và tận hưởng hương thơm nồng nàn của rượu tỏa ra từ ly.
Chậm rãi hớp một ngụm nhỏ, ngậm vào miệng rồi nuốt nhẹ để hương vị thấm đẫm trên đâu lưỡi và khoang miệng, tràn vào hai bên má, nồng lên trên mũi, dần dần đi vào thực quản.
Hương vị ngọt ngào của đào trắng hay trái lê pha lẫn với vị siro vani cay mát như đang nắm tay nhau bay nhảy trên đầu lưỡi. Từng giọt rượu đem đến nhiều cảm giác từ sự thô ráp, cái cay gắt đến sự dịu êm xen lẫn ngọt ngào… dần dà hòa quyện với nhau lan tỏa trong huyết quản, thấm vào từng tế bào, tạo nên sự hưng phấn cho tâm hồn người uống.
Ảnh: Ethan Rougon
Whisky còn là một người bạn lắng nghe từng câu chuyện và tâm tư của người uống. Trong cái cay gắt của Whisky thì loại rượu này luôn là thức uống phù hợp với mọi loại tâm trạng từ vui vẻ, hạnh phúc đến những lúc mang trên mình như âu lo và suy tư. Whisky luôn lắng nghe một cách âm thầm và lặng lẽ như một chiều thu nhẹ nhàng se lạnh.
Tham khảo:
whiskey.com
whizzkey.net
ohnniewalker.com
maltco.asia
scotchwhiskyexperience.co.uk
lecercle.vn
vntravellive.com
