artLIVE – Triển lãm đa giác quan đang trở thành xu hướng nghệ thuật đương đại, phản ánh tư duy liên ngành và nhu cầu kết nối sâu sắc hơn giữa con người với không gian, công nghệ và cảm xúc.
Trong một thế giới tràn ngập hình ảnh khắp mọi nơi, người ta bắt đầu khao khát những trải nghiệm vượt ra ngoài “cái nhìn”. Đó là khi những triển lãm đa giác quan được hình thành để đánh thức thị giác, thính giác, xúc giác, khứu giác và cả cảm xúc của những người yêu nghệ thuật. Dưới đây là sáu triển lãm nổi tiếng trên thế giới mà bạn không nên bỏ lỡ.
1. teamLab Planets
Nằm tại Toyosu (Tokyo, Nhật Bản), teamLab Planets là một trong những triển lãm kỹ thuật số tương tác tiên phong do tập thể nghệ thuật teamLab sáng lập. Không gian tại đây được thiết kế để công chúng hoàn toàn hòa mình vào những căn phòng ngập nước, tràn đầy ánh sáng, gương soi và hoa thật.
Người tham quan bước chân trần qua các không gian phản chiếu kỳ ảo, đèn LED chuyển động theo từng bước đi, khiến họ trở thành một phần của tác phẩm nghệ thuật sống động. Một trong những tác phẩm ấn tượng nhất là “Floating in the Falling Universe of Flowers”, căn phòng nơi người xem có thể nằm ngửa giữa vũ trụ hoa rơi liên tục.
Tính đến năm 2023, teamLab Planets đã đón hơn hai triệu lượt khách mỗi năm. Triển lãm cũng nhiều lần lọt vào danh sách “Top điểm đến nghệ thuật không thể bỏ lỡ” của các tờ báo lớn như TimeOut, CNN, Forbes, Dezeen.
Triển lãm đa giác quan nổi tiếng thế giới teamLab Planets. Ảnh: teamLab Planets
2. Van Gogh Alive – The Experience
Van Gogh Alive là triển lãm đa giác quan nổi tiếng toàn cầu do tổ chức nghệ thuật Grande Experiences (Úc) khởi xướng, đã được tổ chức tại hơn 80 thành phố trên thế giới. Sử dụng công nghệ độc quyền SENSORY4™, triển lãm trình chiếu hơn 3.000 tác phẩm của Vincent Van Gogh trên toàn bộ tường, cột, trần và cả sàn nhà. Hình ảnh được đồng bộ hóa với nhạc cổ điển của Handel, Bach, Barber… và mùi hương gợi cảm, đưa người tham quan bước thẳng vào những khung cảnh từng làm nên cảm hứng của danh họa – từ vườn hoa quả ở Arles đến cánh đồng tại Saint-Rémy.
Không gian được thiết kế như một bản giao hưởng tổng thể đánh thức thị giác bởi hình ảnh khổng lồ phủ khắp không gian, đắm chìm trong âm nhạc cổ điển hòa nhịp với từng nét cọ, sau đó dẫn dắt qua hương cây bách, nhục đậu khấu, tuyết tùng, cỏ vetiver. Tại một số phiên bản, còn có thêm ẩm thực lấy cảm hứng từ tranh, nơi thực khách khám phá các món ăn bất ngờ mang tên Sunflowers hay The Poet’s Garden.
Các tác phẩm được sắp xếp theo dòng thời gian, phản ánh từng giai đoạn thăng trầm của Van Gogh, từ những mảng nâu tối thời ở Hà Lan, ánh sáng rực rỡ của Paris, đến những cơn mê hoảng lẫn sự bình yên ngắn ngủi ở Saint-Rémy.
Ra mắt từ năm 2011, Van Gogh Alive đã được tổ chức tại hơn 80 thành phố trên toàn thế giới, với tổng số trên chín triệu lượt tham quan, trở thành triển lãm về danh họa Van Gogh thành công nhất về mặt thương mại và truyền thông. Nhiều trường học và tổ chức giáo dục đã sử dụng triển lãm như một công cụ học tập trực quan về nghệ thuật, tâm lý học và lịch sử.
3. Meow Wolf
Meow Wolf là chuỗi triển lãm tương tác nhập vai nổi tiếng tại Hoa Kỳ, khởi đầu từ cộng đồng nghệ sĩ tại Santa Fe và hiện đã phát triển thành một chuỗi triển lãm tương tác quy mô lớn tại nhiều thành phố như Las Vegas, Denver, Dallas và sắp tới là New York, Los Angeles. Mỗi địa điểm là một “vũ trụ” độc lập với kịch bản riêng, thiết kế độc đáo và trải nghiệm thị giác lẫn xúc giác vượt ngoài mọi giới hạn bảo tàng truyền thống.
Tại đây, khách tham quan thực sự sống trong nó: mở tủ lạnh và bước vào một chiều không gian khác, chui qua cánh cửa máy giặt dẫn tới thế giới ngoài hành tinh, hoặc chạm vào những cánh cửa phát sáng để khám phá ký ức.
Một số không gian nổi bật:
- Omega Mart (Las Vegas): Siêu thị kỳ dị với sản phẩm tưởng như quen thuộc nhưng ẩn chứa nhiều tầng nghĩa, nơi mỗi gian hàng là một cánh cổng đến thế giới khác.
- Convergence Station (Denver): Tổ hợp 4 hành tinh giao thoa, với đường dẫn ánh sáng, xe buýt xuyên vũ trụ và bản đồ ký ức kỹ thuật số.
- House of Eternal Return (Santa Fe): Ngôi nhà gia đình kỳ bí với hàng chục căn phòng được dựng bằng ánh sáng, âm thanh và các công trình nghệ thuật tương tác.
Kể từ khi ra mắt “House of Eternal Return” tại Santa Fe năm 2016, Meow Wolf đã mở rộng đến Las Vegas, Denver, Dallas và thu hút hơn 3 triệu lượt khách mỗi năm trên toàn hệ thống. Meow Wolf cũng là mô hình đi đầu trong việc hỗ trợ hơn 500 nghệ sĩ địa phương tại Mỹ. Dự án còn được giảng dạy trong các khóa học về nghệ thuật thể nghiệm, thiết kế trò chơi và storytelling trong đại học Mỹ.
4. Sensory Odyssey
Sensory Odyssey là một triển lãm đa giác quan được tổ chức bởi Bảo tàng ArtScience – Marina Bay Sands, thực hiện bởi Sensory Odyssey Studio (Pháp) cùng Viện Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia Pháp. Phiên bản đầu tiên diễn ra ở Paris (2021), và đến năm 2023 được mang đến Singapore trong khuôn khổ Asian premiere.
Triển lãm dẫn dắt người xem qua bảy môi trường thiên nhiên lớn: từ sa mạc châu Phi, rừng mưa Amazon, hang động sâu dưới lòng đất, đại dương sâu thẳm, tới Bắc Cực – tất cả được tái hiện bằng video 8K siêu nét, âm thanh vòm và mùi hương được thiết kế riêng.
Từng không gian được tạo dựng sống động đến mức có thể nghe tiếng dế mèn, bọ cánh cứng, thở ra mùi đất ẩm và sương rừng, cảm nhận âm thanh đàn ong, vầy mưa nhẹ, ngửi thấy mùi biển sâu như khi “bơi giữa đàn cá voi”.
Phiên bản đầu tiên của Sensory Odyssey tại Paris (2021) đã cháy vé toàn bộ sáu tháng đầu tiên, và đến Singapore năm 2023 như một sự kiện “Asia premiere” hoành tráng. Triển lãm được đưa vào danh sách Top 10 trải nghiệm giáo dục khoa học tương tác tại châu Âu, đồng thời được Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia Pháp và các tổ chức bảo tồn môi trường đánh giá cao vì tác động truyền thông tích cực đến nhận thức về thiên nhiên.
5. Dreamed Japan – Images of the Floating World
Dreamed Japan – Images of the Floating World là một triển lãm ánh sáng kỹ thuật số do studio nghệ thuật Pháp Danny Rose sáng tạo, từng gây tiếng vang lớn tại Atelier des Lumières (Paris, Pháp) và Infinity des Lumières (Dubai, UAE). Lấy cảm hứng từ thế giới ukiyo-e (浮世絵 – “tranh thế giới nổi”), triển lãm tái hiện Nhật Bản thời Edo qua không gian 360 độ ngập tràn hình ảnh chuyển động, âm nhạc truyền thống và hiệu ứng thiền định đầy mê hoặc.
Khách tham quan được đắm mình giữa sóng thần Hokusai, geisha thoắt ẩn thoắt hiện, rừng tre, hoa anh đào, quạt giấy, và chiếc thuyền lướt qua trăng, tất cả đều được phóng chiếu sống động trên tường, trần và sàn – khiến người xem như đang trôi giữa một giấc mơ Á Đông không lối ra.
Âm nhạc là sự kết hợp giữa trống Nhật, khí nhạc dân gian và các bản nhạc cổ điển phương Tây như La Mer của Debussy – phản ánh tinh thần kết nối Đông–Tây qua nghệ thuật. Các tác phẩm của danh họa Hokusai, Utamaro, Kuniyoshi… như được “đánh thức” sau hàng thế kỷ, chuyển động mềm mại cùng hiệu ứng ánh sáng đầy xúc cảm.
Triển lãm từng được tổ chức tại Atelier des Lumières (Paris, Pháp) và Infinity des Lumières (Dubai, UAE), hai trung tâm nghệ thuật ánh sáng kỹ thuật số nổi bật thế giới, với tổng lượt khách vượt 500.000 người/năm. Đây là một trong những dự án hiếm hoi giúp nghệ thuật ukiyo-e Nhật Bản tiếp cận khán giả toàn cầu theo hình thức đương đại, góp phần tái định vị mỹ học Á Đông trong nghệ thuật thị giác thế kỷ 21.
6. Gustav Klimt – The Immersive Experience
Một trong những triển lãm tiên phong trong làn sóng immersive art toàn cầu, Gustav Klimt – The Immersive Experience đưa người xem vào thế giới vàng son, u huyền và gợi cảm của danh họa người Áo Gustav Klimt – biểu tượng của trường phái Art Nouveau cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20.
Triển lãm tái hiện các tác phẩm nổi tiếng như The Kiss, Judith, Portrait of Adele Bloch-Bauer,… bằng công nghệ trình chiếu 360 độ, kết hợp âm nhạc cổ điển và hiệu ứng chuyển động điện ảnh, tạo nên một hành trình đắm chìm qua từng nét vẽ.
Điểm đặc biệt của triển lãm là không gian tràn ngập sắc vàng ánh kim, mô phỏng “giai đoạn vàng” trong sự nghiệp Klimt – nơi mỗi bước đi đều gợi cảm giác như đang lạc vào một vương quốc cổ tích của hội họa.
Ra mắt lần đầu tại Atelier des Lumières (Paris, Pháp) vào năm 2018, Gustav Klimt – The Immersive Experience nhanh chóng trở thành một trong những triển lãm nghệ thuật đắm chìm tiên phong tại châu Âu, thu hút hơn một triệu lượt khách chỉ trong vòng một năm tại Paris. Triển lãm sau đó được mở rộng ra hơn 15 quốc gia, gồm các thành phố lớn như New York, Antwerp, Milan, Brussels, London, và Berlin, với tổng số lượt tham quan toàn cầu vượt mốc năm triệu người tính đến năm 2024.
Tham khảo
teamLab Planets
Tokyo Daily Sunb
Business Inside
Meow Wolf
Sensory Odyssey
Digital Art House
