artLIVE – Sau 27 năm, nhiếp ảnh gia Đỗ Anh Tuấn trở lại ra mắt công chúng bằng bộ ảnh nghệ thuật được thực hiện trong nhiều năm và bằng nhiều phương thức đặc biệt
Chiều ngày 27-8, triển lãm Hơi thở của nhiếp ảnh gia Đỗ Anh Tuấn chính thức khai mạc và mở cửa đón công chúng yêu nghệ thuật đến thưởng lãm. Đặc biệt, nhiếp ảnh gia Đỗ Anh Tuấn sẽ có buổi tọa đàm mang tên Sáng tối vào ngày 1-9 tại không gian trưng bày khang trang, hiện đại giữa lòng phố cổ Hà Nội – MAI Gallery (Hà Nội).
Nhiếp ảnh không phải trò chơi vô thưởng vô phạt
Nhiếp ảnh gia Đỗ Anh Tuấn sinh năm 1952 tại thủ đô Hà Nội. Ông đã cống hiến cả cuộc đời mình cho nghệ thuật, không ngừng thay đổi và tìm tòi cái mới. Ông biết nghịch máy ảnh từ năm 14 tuổi, cuộc lãng du của Đỗ Anh Tuấn trong thế giới ảnh ngót sáu mươi năm qua quả là cuộc trải nghiệm nhìn ra thế giới xung quanh và cảm về đời sống bên trong mình.
Đỗ Anh Tuấn đã trải qua một hành trình nghệ thuật đa dạng trong nhiếp ảnh, bắt đầu từ hiện thực thuần túy và thơ ngây, sau đó đi qua biểu hiện trừu tượng và siêu thực, và cuối cùng đạt đến một ngưỡng tuổi cổ lai hy. Mặc dù vậy, ông đã mạnh mẽ rẽ sang hướng chủ nghĩa ý niệm, một hình thái nghệ thuật tiên phong, mang đến cho ông nhiều động lực và sự sáng tạo mới.
Đặc biệt, nhiếp ảnh gia Đỗ Anh Tuấn hầu như chỉ ‘chơi’ ảnh đen trắng và nó đã trở thành một cuộc hành trình thẩm mỹ trong suốt quá trình nhiếp ảnh và tác phẩm của ông. Điều này khiến ông có tư duy và cách tiếp cận tương tự như một nhà mỹ học của ánh sáng và bóng tối. Ông chú trọng vào sự khác biệt giữa các cấp độ đậm nhạt và tương phản của màu sắc, ít khi quan tâm đến sự rực rỡ hoặc lôi cuốn của những chủ thể màu mè và phù phiếm.
Ảnh chụp đời sống và cơ thể phụ nữ theo bộ (portfolio) là hai thể loại ông say mê khám phá hơn cả. Ông không chạy theo chủ nghĩa hình thức, lối chụp của ông rất đa dạng, đa phong cách nhưng vẫn chặt chẽ về ý niệm. Không tự trói mình vào ý định chụp cái gì mà là chụp để nói lên điều gì. Quan điểm thực hành nhiếp ảnh của ông vô cùng gần gũi với Ansel Adams: “Một bức ảnh không phải là sự tình cờ – nó là một ý niệm.”
Là một người đậm chất lãng tử tài hoa nhưng đối với Đỗ Anh Tuấn, nhiếp ảnh không phải là trò chơi vô thưởng vô phạt mà là một số phận được chọn. Chính vì vậy, nhiếp ảnh gia Đỗ Anh Tuấn luôn nhắn nhủ với học trò rằng: “Có một thứ mà nhiếp ảnh phải khắc cốt ghi tâm, đó là cái nhân bản của khoảng khắc bấm máy.”
Câu nói ấy không phải là tuyên ngôn của một nhà đạo đức học của những khuôn hình mà chỉ đơn giản là ông tâm niệm nguyên tắc chụp bằng con mắt nội tâm. Nói cách khác, người chụp cần biết phân tích sự vật tinh tế, sâu sắc nhưng không kém phần dí dỏm, ý nhị.
Người chụp ảnh bằng đầu
Sau 27 năm không ngừng thay đổi và tìm tòi cái mới, lần này ông triển lãm cá nhân lần hai mang tên Hơi thở sau triển lãm cá nhân tại Hà Nội năm 1996.
Với ông Tuấn, hơi thở không chỉ mang ý nghĩa sinh học để duy trì sự sống, mà còn là sự giao cảm giữa người với người trong quá trình nhiếp ảnh. Mỗi bức ảnh của ông không chỉ là kết quả của một quá trình kỹ thuật, mà còn chứa đựng những cảm xúc, tình cảm và ý nghĩa sâu sắc. Tuy nhiên, hai năm gần đây, vạn vật trong đôi mắt của ông đã chỉ còn là một màu đen vô tận. Sự cố nghiệt ngã này làm cho cái gọi là hơi thở trong ông càng ngày càng bừng lên, càng xôn xao và thèm khát.
Ông không muốn mình bị rơi vào lãng quên. Không còn phụ thuộc vào thị giác của mình, với vốn kinh nghiệm dày dặn và trực giác nhạy cảm, ông xây dựng ý tưởng, định hình bố cục của tác phẩm trong trí tưởng tượng, rồi chỉ đạo từng chi tiết từ khâu dàn dựng bối cảnh, ánh sáng tới mọi thông số kỹ thuật trước khi tự tay bấm máy. Với cách làm việc đặc biệt này, ông đã được đồng nghiệp và bạn bè tặng cho danh hiệu “người chụp ảnh bằng đầu”.
Triển lãm Hơi thở
Triển lãm Hơi thở gồm 27 tác phẩm chính phóng khổ lớn cùng với một số tác phẩm cỡ vừa và nhỏ. Hai thể loại chính trong triển lãm là ảnh đường phố và ảnh khỏa thân nghệ thuật.
Với 27 tác phẩm nghệ thuật, mỗi tác phẩm sẽ có một câu chuyện riêng, một sắc thái và ý nghĩa khác nhau. Từng tác phẩm đại diện cho một trạng thái cảm xúc, một khía cạnh của cuộc sống gợi cho người xem sự tưởng tượng, suy ngẫm và bước vào câu chuyện mà tác giả muốn chia sẻ.
Đặc biệt, giới chuyên môn luôn dành những sự quan tâm đặc biệt và nhận định rằng, hình ảnh của nhiếp ảnh gia Đỗ Anh Tuấn luôn được thể hiện một cách sâu sắc hoa mỹ và đầy ý niệm.
Bằng việc lắng nghe và cảm nhận từng chuyển động qua hơi thở, Đỗ Anh Tuấn tưởng tượng ra một thế giới trong tâm trí, ông tự hình dung ra khung cảnh, sắp xếp bố cục, đường nét và căn chỉnh góc chụp để tạo nên những tác phẩm nhiếp ảnh mang dấu ấn riêng biệt.
Triển lãm Hơi thở mở cửa đón khán giả thưởng lãm ảnh đến hết ngày 10–9.
Nguồn ảnh: MAI Gallery
