Triển lãm ‘Her Story: Women in Art’ – Nghệ thuật qua lời kể của những họa sĩ nữ

Annie Nguyen

|

15:05 19/04/2024

Share

artLIVE – Triển lãm ‘Her Story: Women in Art’ trưng bày tác phẩm hội họa của những nữ họa sĩ, thông qua đó, họ kể câu chuyện cuộc đời và góc nhìn nghệ thuật riêng biệt của từng người. 

trien_lam_her_story_women_in_art
Triển lãm ‘Her Story: Women in Art’ trưng bày những tác phẩm hội họa của những nữ họa sĩ, kể câu chuyện cuộc đời và góc nhìn nghệ thuật riêng biệt của từng người. 

Tiếng nói tâm tư, cảm xúc của những người phụ nữ luôn là một trong những đề tài bất hủ, được nhiều nghệ sĩ lựa chọn sử dụng để làm chất liệu sáng tác. Lội ngược dòng lịch sử, có thể thấy được người phụ nữ chính là đối tượng bị kìm hãm bởi xã hội phong kiến, họ bị trói buộc bởi những giáo điều, quy củ khiến cho tiếng lòng bị vây lại, khản đặc, không thể thoát ra thành lời. 

Dọc theo sự phát triển của nghệ thuật, nhiều nghệ sĩ đã thay người phụ nữ nói lên tiếng lòng của họ, có thể kể đến như Nguyễn Du với Đoạn trường tân thanh, Nguyễn Đình Chiểu với Lục Vân Tiên hay Nguyễn Dữ với Chuyện người con gái Nam Xương. Đặc biệt hơn, chính người phụ nữ cũng thông qua nghệ thuật để những cảm xúc ấy thoát ra khỏi vòm họng, âm vang trong các vần thơ:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn

Bảy nổi ba chìm với nước non 

Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn 

Mà em vẫn giữ tấm lòng son.”

Bánh trôi nước – Hồ Xuân Hương 

Đến thời hiện đại, người phụ nữ dần có thêm nhiều cơ hội thể hiện bản thân, thể hiện tiếng nói và được làm chính mình. Thông qua sự kiến tạo nghệ thuật, họ mong muốn lan tỏa tinh thần và tiếng nói tư tưởng của bản thân đến với những ai vẫn còn bị kìm kẹp bởi sợi dây xiềng xích vô hình của định kiến xã hội.

Tâm hồn của người phụ nữ là ‘ngôi nhà’ đầy xúc cảm 

“Bản ngã của ta là gì?”, “Ta là ai?” đã trở thành một trong những câu hỏi mấu chốt trong thời đại ngày nay. Nội tâm bên trong từng người không ngừng phát lên những tiếng vọng đầy âm vang. Đặc biệt, với người phụ nữ, dường như tiếng vọng ấy vang xa hơn, chứa đựng những tần số rung động mạnh mẽ hơn. Có lẽ, vì tâm hồn người phụ nữ vốn dĩ nhạy cảm, dễ dàng rung động với những thứ xung quanh, dù chỉ là thứ nhỏ bé nhất. 

trien_lam_her_story_women_in_art
Không gian triển lãm “Her Story: Women in Art”. 

Có thể ví tâm hồn của những người phụ nữ như ngôi nhà vững chãi, được kiến tạo nên từ các khối gạch chắc chắn. Bất kỳ vị khách nào “bước” vào không gian ấy, dù là người lạ hay thân quen đều có thể cảm nhận được sự ấm áp, nhẹ nhàng. 

Sự mềm mại của ngôi nhà tâm hồn ấy được khắc họa bởi những chi tiết nhỏ và khoảng lặng bình yên: những cơn gió dịu dàng len lỏi, để cho tiếng vọng âm vang va chạm vào nhau, tạo thành một bản âm hưởng của xúc cảm du dương. Người phụ nữ kể câu chuyện của mình theo cách riêng của họ – vừa quyết liệt nhưng cũng hết sức mềm mỏng, đầy nữ tính.

trien_lam_her_story_women_in_art
Không gian triển lãm “Her Story: Women in Art”. 

Triển lãm Her Story: Women in Art mong muốn dẫn dắt người thưởng lãm bước vào những “ngôi nhà”, hay nói đúng hơn là bước vào thế giới nội tâm đa cảm, đầy cảm xúc của những nghệ sĩ nữ, để cùng lắng nghe “câu chuyện của cô ấy”. 

Từng nghệ sĩ có cho mình nền tảng, xuất phát điểm riêng biệt, hành trình phát triển và thực hành nghệ thuật độc lập với nhau. Tuy nhiên, có thể nhận thấy điểm chung giữa họ là cùng phát ra tiếng vọng: khao khát làm cái-gì-đó tốt đẹp cho bản thân và cho thế giới. 

Khi những nữ họa sĩ kể câu chuyện nghệ thuật của riêng mình

Triển lãm Her Story: Women in Art trưng bày các bức họa nghệ thuật đến từ sáu nữ họa sĩ. Mỗi người trong số họ đều xây dựng những ngôi nhà khác nhau về hình thức cho đến tính chất, nhưng suy cho cùng, “ngôi nhà” nào cũng được khắc họa từ nền tảng vững chắc: khối óc tinh tế và tình yêu mãnh liệt. Chính từ cơ sở ấy, ngôi nhà nào cũng trở nên sống động, phát triển và sinh sôi trong sự nuôi dưỡng của nguồn mạch cảm xúc. 

Họa sĩ Alix Aymé sinh năm 1894 tại Marseille, Pháp. Cô từng là giảng viên trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, đồng thời là một người cấp tiến trong tư tưởng và sự nghiệp nghệ thuật, đã đặt nền móng cho Mỹ thuật Đông Dương qua các tác phẩm mang góc nhìn của người ngoại quốc về xã hội Việt Nam. Với Alix Aymé, “ngôi nhà” không giới hạn trong định nghĩa thông thường mà còn là cảm giác thân thương với đất nước Việt Nam, bên cạnh những con người không cùng tiếng nói, màu da. 

trien_lam_her_story_women_in_art
trien_lam_her_story_women_in_art

Với Alix Aymé, “ngôi nhà” không giới hạn trong định nghĩa thông thường mà còn là cảm giác thân thương với đất nước Việt Nam.

Hoạ sĩ Nguyễn Thị Hoà sinh năm 1957, theo đuổi một sự nghiệp học thuật bài bản của Mỹ Thuật Yết Kiêu. Nữ họa sĩ kế thừa và phát triển nghệ thuật sơn mài, thổi làn gió mát vào thời kỳ đổi mới sau chiến tranh. Với họa sĩ Nguyễn Thị Hòa, “ngôi nhà” ấy được đúc kết bởi những hình ảnh dung dị và thân thuộc, là làng quê nơi nuôi dưỡng trái tim người nghệ sĩ. 

trien_lam_her_story_women_in_art
trien_lam_her_story_women_in_art

Với Nguyễn Thị Hòa, “ngôi nhà” ấy được đúc kết bởi những hình ảnh dung dị và thân thuộc, là làng quê nơi nuôi dưỡng trái tim người nghệ sĩ. 

Mặc dù có xuất phát điểm là một luật sư, nhưng nữ họa sĩ Mai Minh Hằng lại quyết định từ bỏ sự nghiệp đáng mơ ước, mà “ra khơi” để theo đuổi hành trình tìm kiếm “kho báu” hội họa. Cô đã tạo được dấu ấn với người hâm mộ thông qua các tác phẩm đặc sắc theo trường phái Biểu hiện (Expressionism). Đối với trường phái Biểu hiện, việc thể hiện cảm xúc luôn được ưu tiên hàng đầu, chính vì vậy, “ngôi nhà” của họa sĩ Mai Hằng chính là khu rừng nội tâm của riêng cô. 

trien_lam_her_story_women_in_art
trien_lam_her_story_women_in_art

“Ngôi nhà” của họa sĩ Mai Hằng chính là khu rừng nội tâm của riêng cô. 

Còn nữ hoạ sĩ Nguyễn Thị Thanh Lưu, cô hiện đang giữ chức vị là một tiến sĩ Văn học, nhưng thôi thúc sâu trong tâm hồn cô là khao khát được dấn thân vào nghệ thuật và đưa yếu tố truyền thống qua các tác phẩm truyện, thơ, tranh lụa mang hơi hướng chủ nghĩa Hiện thực (Realism). Với họa sĩ Thanh Lưu, “nhà” chính là văn hoá, là cội nguồn – sợi dây liên kết bền chặt giữa cô cùng với cuộc đời.

trien_lam_her_story_women_in_art
trien_lam_her_story_women_in_art

Với Thanh Lưu, “nhà” chính là văn hoá, là cội nguồn – sợi dây liên kết bền chặt giữa cô cùng với cuộc đời. 

Là một người mẹ, người vợ trong gia đình, họa sĩ Nguyễn Thị Thu Hiền đã đưa tình yêu gia đình trở thành chất liệu chính để xây dựng “ngôi nhà” nghệ thuật của mình. Các tác phẩm hội họa và gốm theo phong cách Hiện thực Huyền ảo (Magic Realism) của cô đều thể hiện được không khí đầm ấm, quây quần của gia đình bên nhau. 

trien_lam_her_story_women_in_art
Tình yêu gia đình trở thành chất liệu chính để xây dựng “ngôi nhà” nghệ thuật của họa sĩ Nguyễn Thị Thu Hiền. 

Nữ hoạ sĩ Christina González Martín là người Tây Ban Nha, hiện cô đang sinh sống tại Việt Nam. Nghệ thuật của cô gây ấn tượng và nổi bật qua những tác phẩm theo trường phái Ấn tượng (Impressionism) và Trừu tượng (Abstractionism). Nữ họa sĩ lấy cảm hứng chủ đạo từ thiên nhiên, đất, nước, cây cỏ trù phú để vẽ nên “ngôi nhà” của chính mình. 

trien_lam_her_story_women_in_art
Họa sĩ Christina lấy cảm hứng chủ đạo từ thiên nhiên, đất, nước, cây cỏ trù phú để vẽ nên “ngôi nhà” của chính mình. 

Mỗi “ngôi nhà” được kể theo một cách độc lập, rất khác nhưng vẫn tồn tại một điểm chung nhất, đó đều là những tiếng nói thể hiện bản thân, tiếng nói của cảm xúc không còn bị gò bó mà đã thoát ra bên ngoài để tạo nên những dư cảm trong lòng người thưởng lãm. 

Với những “câu chuyện” ẩn chứa bên dưới lớp màu vẽ, các nữ họa sĩ mong muốn mời gọi người xem lắng nghe và cảm nghiệm tiếng vọng âm vang ấy. Nghệ thuật sẽ trở thành cầu nối mở ra trong tâm trí người thưởng thức một vùng đất mới, nơi đó những tiếng vọng của riêng ta sẽ được khơi mở, và những viên gạch đầu tiên của “ngôi nhà” sẽ được dựng nên. 

Triển lãm Her Story: Women in Art chào đón công chúng đến tham quan hết ngày 30-4 tại Maii Bistro & MANI Gallery Hanoi – 46 Tây Hồ, phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Nội.

Ảnh: MANI Foundation.