artLIVE – Mở xưởng ‘Đêm Trắng’ là sự kiện trưng bày các tác phẩm mới nhất của hoạ sĩ Trịnh Cẩm Nhi sau hai tháng cô lưu trú tại Vietnam Art Collection (Hà Nội).
Cùng Trịnh Cẩm Nhi khai mở tiếng nói nghệ thuật trẻ
Sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống nghệ thuật với cha và ông nội là những hoạ sĩ gạo cội tại Hà Nội, Trịnh Cẩm Nhi đã bắt đầu hành trình nghệ thuật của mình từ rất sớm. Quyết định theo đuổi niềm đam mê sáng tạo, cô theo học chuyên ngành Hội hoạ tại học viện Accademia di Belle arti Roma (Italia).
Sau khi tốt nghiệp, Cẩm Nhi tổ chức triển lãm cá nhân đầu tiên Vườn Địa Đàng (2020) tại Casa Italia, do Đại sứ quán Italia bảo trợ. Sự kiện này đánh dấu một khởi đầu ấn tượng của họa sĩ trẻ trong cộng đồng nghệ thuật đương đại Việt Nam.
Tác phẩm của Cẩm Nhi thường đi sâu vào sự phức tạp của cảm xúc và thế giới nội tâm, để rồi suy ngẫm về sự tồn tại của một không gian mà ta chưa từng biết đến. Cô để lại dấu ấn trong lòng khán giả với hình tượng cơ thể người và hoa, nơi chúng giao thoa và biến đổi như những sinh vật có ý thức.
Khác với thế hệ trước – những người chứng kiến sự chuyển mình của mỹ thuật Việt Nam từ hiện đại sang đương đại trong những năm 1970-1980, Cẩm Nhi tìm cách đưa ra cái nhìn mới về lối nhìn tuyến tính, tái khám phá những chủ đề về hình ảnh người phụ nữ, vốn là nguồn cảm hứng quen thuộc của nhiều nghệ sĩ. Qua đây, cô thể hiện sự đồng cảm của mình qua việc miêu tả tính nữ và sự thân mật, dịch chuyển “cái nhìn”.
Dù chủ yếu sử dụng chất liệu toan vải trong triển lãm đầu tiên, Nhi luôn sẵn sàng thử nghiệm với các chất liệu khác nhau. Cô tiếp tục khám phá khung và các ô vuông trên toan trong triển lãm thứ hai của mình mang tên “Mảnh Linh Hồn” vào năm 2023, kết hợp cùng nghệ sĩ điêu khắc Lập Phương.
Một số triển lãm nhóm khác của cô bao gồm: “Phía Xa Là Đường Chân Trời” (2024, Hà Nội), “Swallow and Spit” (2023, Malaysia), “Đông Chí” (2022, TP. HCM), “Cõi Riêng Ảo” (2021, Hà Nội)… Năm 2024, cô trở thành nghệ sĩ đầu tiên tham gia Chương trình Lưu trú của Vietnam Art Collection (VAC) tại Hà Nội.
Mở xưởng “Đêm Trắng” – chiêm ngưỡng những thực hành sáng tạo
Vietnam Art Collection giới thiệu sự kiện “Đêm Trắng” của hoạ sĩ Trịnh Cẩm Nhi, nơi trưng bày các tác phẩm mới nhất của cô sau hai tháng lưu trú sáng tác tại đây.
Từ năm 2021, Trịnh Cẩm Nhi bắt đầu khám phá phương pháp mới trong nghệ thuật, sử dụng bố cục bàn cờ làm nền móng cho mỗi bức tranh. Bố cục này trở thành phương tiện để nghệ sĩ thử nghiệm với ảo ảnh thị giác, khám phá hình thức và biểu tượng. Bên những ô vuông, nét cọ đầy biểu cảm của Cẩm Nhi tạo nên hình thức hữu cơ giao thoa giữa cơ thể và phong cảnh, thể hiện tầm nhìn nghệ thuật đang dần hướng tới trừu tượng của cô.
Trong thời gian lưu trú tại VAC, Cẩm Nhi tiếp tục thực hành bố cục bàn cờ, nhưng thay vì sử dụng sơn dầu trên toan như trước, cô thử nghiệm với các chất liệu mới – màu nước, mực, và acrylic trên giấy Dó. Nhờ bề mặt có kết cấu gồ ghề của giấy Dó và sự tương phản về chất liệu giữa acrylic và mực, tranh của Nhi bộc lộ sự khoáng đạt, tinh tế và đậm chất thơ; nét cọ của cô cũng dần trở nên trực diện, đầy biểu cảm.
Nếu trước đây, Cẩm Nhi tập trung vào việc dịch chuyển “cái nhìn” thông qua việc sử dụng bố cục bàn cờ, thì giờ đây cô chuyển sang xây dựng tầm nhìn nghệ thuật rất riêng cho mình. Trong không gian trưng bày, Cẩm Nhi sử dụng các mô-típ lặp lại như quả trứng, rèm cửa, vòng xoáy nước – những biểu tượng bắt nguồn từ ký ức tuổi thơ và tâm thức của mình. Quả trứng tượng trưng cho sự chớm nở, mong manh nhưng kiên cường, gắn kết tuổi thơ và sự hồn nhiên trong mỗi con người.
Bố cục bàn cờ có trật tự dần được thay thế bằng tiết tấu nhịp nhàng được tạo ra từ hình quả trứng, hình tròn và hình hoa. Bên ngoài và bên trong được thể hiện qua hình ảnh rèm cửa, một biển mực đen tương phản với màu trắng tinh khôi, hay những vệt màu ngẫu nhiên đan xen với những hình tròn có chủ đích… “Đêm Trắng” lột tả nghịch lý mơ hồ giữa ánh sáng và bóng tối, sự chuyển động và tĩnh lặng, sự mềm mại và cứng rắn – tất cả hòa quyện trong một nhịp điệu chấp chới giữa ký ức và giấc mơ.
Đối với Cẩm Nhi, sáng tác không hẳn nằm ở việc vẽ gì, mà là học cách “sống với sự mơ hồ, học cách tin tưởng, phó thác, chờ đợi và ‘không giải thích’”. Mỗi bức tranh của cô là một chuyển động trong chuỗi hồi tưởng đan xen mà khuếch đại, không những biểu lộ quan điểm “người quan sát cũng chính là thứ được quan sát,” mà còn phản ánh bản chất phức tạp của ký ức cùng tiềm thức con người.
Điểm nhấn đặc biệt của trưng bày là sự hợp tác giữa Trịnh Cẩm Nhi và nghệ sĩ Hà Ninh Pham – người bạn và đồng nghiệp lâu năm của cô, và cũng là nghệ sĩ khách mời của chương trình lưu trú lần này. Trong khoảng thời gian dài, hai nghệ sĩ đã ấp ủ ý tưởng cộng tác trong một dự án thử nghiệm, khám phá mối quan hệ giữa ngôn từ và hình ảnh thông qua “cuộc đối thoại không lời”.
Suốt tháng 6, như một nghi thức, hàng ngày họ gửi cho nhau một bức tranh, đồng thời ghi lại cảm xúc và suy nghĩ cá nhân vào nhật ký. Được trưng bày tại không gian nghệ thuật tương đương của VAC Hà Nội, tác phẩm có tựa đề Hà Nội, 06.2024, gồm 30 bức tranh và 2 quyển nhật ký. Qua đó, hai nghệ sĩ khám phá khoảng cách giữa ngôn từ và hình ảnh, đi sâu vào thế giới của ký hiệu và biểu tượng.
Sự kiện “Đêm Trắng” sẽ chính thức mở cửa cho khách tham quan từ ngày 06/07 – 31/07 tại VAC Hà Nội (6/44/11, đường Tô Ngọc Vân, quận Tây Hồ, Thành phố Hà Nội). Đây là dịp để công chúng yêu nghệ thuật, đặc biệt là những nghệ sĩ trẻ được khám phá và giao lưu cùng nhau.
Ảnh: Ban Tổ chức
