artLIVE – ‘Around the White Road’ – Triển lãm cá nhân đầu tiên của Minh Dũng Vũ tại Việt Nam, chuyến tàu ký ức khai phá bản sắc văn hóa truyền thống Việt Nam.
Khơi nguồn cho Around the White Road
Minh Dũng Vũ lớn lên ở tỉnh ven biển Quảng Ninh, tuổi thơ của anh gắn liền với âm thanh của Chầu Văn, một loại hình âm nhạc tín ngưỡng truyền thống của Việt Nam, và hình ảnh bà ngoại cẩn thận may vá bằng bộ kim chỉ cũ. Những ký ức này trở thành nền tảng cho nét nghệ thuật của anh, đan xen giữa hoài niệm cá nhân và lịch sử.
Hành trình di cư và sự xa cách quê hương đã ảnh hưởng sâu sắc đến thực hành nghệ thuật của Dũng. Sau khi chuyển đến Đức lúc 19 tuổi, anh nhận thấy vải là một phương tiện để kết nối lại với cội nguồn Việt Nam, đồng thời nhận định lại bản thân anh trong một bối cảnh văn hóa mới. Những tác phẩm nổi bật như Green XXI, Green XXII, và Green XXIII của anh thể hiện sự căng thẳng này, với các lớp vải mềm mại trải dài trên bề mặt tranh, đánh thức các khái niệm truyền thống về hội họa hai chiều.
Trong chuyến thăm đến một studio rộng lớn với nhiều mảng trắng của Bridget Riley ở London vào năm 2018, Mĩnh Dũng Vũ cảm nhận hơi thở của mình đang vang vọng. Cũng trong cuộc gặp gỡ với Gate Gate Gallery, anh ấn tượng với kiến trúc cong độc đáo tại đây. Những khoảnh khắc này đã kích thích quá trình sáng tạo của anh, dẫn dắt anh tạo nên tác phẩm ‘Around the White Road’ của mình.
Phương pháp luận nghệ thuật của Minh Dũng Vũ
Around the White Road của Dũng gợi lên cảm giác vắng mặt bằng cách sử dụng không gian trống hoặc tạo ra những hình ảnh mơ hồ, khiến người xem cảm thấy như đang đối diện với sự vắng mặt của một đối tượng hoặc sự kiện nào đó mà chính họ có thể tưởng tượng ra.
Trong cuốn “The Optical Unconscious” (1993) của Rosalind Epstein Krauss – một nhà lý luận, phê bình nghệ thuật, giáo sư tại Đại học Columbia viết rằng: “The space of absence becomes the very field of its operation“. Bà cho rằng không gian trống hoặc sự vắng mặt có thể trở thành điểm trung tâm của một tác phẩm nghệ thuật, nơi nó gợi lên những cảm giác hay ý niệm mạnh mẽ cho người xem. Cảm giác thiếu vắng trong các tác phẩm của Dũng kích thích trí tưởng tượng và tạo ra những chiều sâu cảm xúc cho người thưởng lãm.
Thực hành nghệ thuật của nam nghệ sĩ có thể được gọi là nghệ thuật dựng bởi bối cảnh và địa điểm (site-specific), bắt nguồn từ những thay đổi trong bối cảnh nghệ thuật toàn cầu thập niên 1960, với trọng tâm vào nghệ thuật phi vật chất và nghệ thuật khái niệm. Cách thực hành này cũng gắn liền với nghệ thuật tiên phong (avant-garde) trong giai đoạn hậu thuộc địa của Việt Nam. Khi kết hợp cả hai, anh tạo ra sự thương thảo giữa truyền thống thủ công bản địa và các phong trào nghệ thuật quốc tế.
Việc sử dụng vải mang ý nghĩa văn hóa và trở thành phương tiện khám phá sự dịch chuyển và ký ức, nhấn mạnh sự tương tác trực tiếp với vật liệu trên tác phẩm thay vì qua cọ. Minh Dũng Vũ còn biểu hiện sự kính trọng đối với nghề thủ công truyền thống Việt Nam thông qua việc sử dụng chất liệu vải như lụa, lanh và chiffon. Anh tạo ra một sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, theo anh, sử dụng vải không chỉ là một chất liệu mà còn là một cuộc đối thoại sống động với quá khứ.
Sợi dây kết nối giữa cảm xúc và hoài niệm
Bằng cách kết hợp các họa tiết văn hóa Việt Nam với kỹ thuật tiên phong hiện đại, triển lãm của Minh Dũng Vũ tại Gate Gate Gallery định hình lại cách chúng ta nhìn nhận ký ức, vật chất và không gian. Chuỗi tác phẩm mời gọi người xem tương tác với những phức tạp về cảm xúc và văn hóa trong việc xây dựng bản sắc, biến triển lãm này thành không chỉ một trải nghiệm thị giác mà còn là một cuộc gặp gỡ sâu sắc với hành trình của nghệ sĩ.
Một trong những tác phẩm nổi bật trong triển lãm, Echo from the Lake (2024), trải dài từ sàn nhà đến trần, gợi lên kiến trúc của những ngôi nhà truyền thống Việt Nam nơi không gian trong nhà và ngoài trời hòa quyện với nhau. Sự tương tác giữa vật thể và môi trường là một chủ đề lặp lại, làm mờ ranh giới giữa sự vắng mặt và sự hiện diện, giữa chất liệu và ký ức.
‘Around the White Road’ được tổ chức tại Gate Gate Gallery từ ngày 22 tháng 9 đến ngày 16 tháng 10 năm 2024, triển lãm trưng bày 15 tác phẩm độc đáo làm từ vải và các chất liệu tự nhiên. Đây là dịp để công chúng yêu nghệ thuật khám phá sâu sắc về lịch sử cá nhân của Minh Dũng Vũ và bối cảnh văn hóa rộng lớn của Việt Nam.
Ảnh: Gate Gate Gallery.
